Chưa có sản phẩm trong giỏ hàng.
Soạn bài Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt lớp 7 ngắn nhất
Soạn bài Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt lớp 7 ngắn nhất nhưng vẫn đầy đủ ý dưới đây sẽ giúp các em học sinh nắm được những nét chính về tác giả Vũ Bằng và tác phẩm Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt, cũng như cảm nhận được vẻ đẹp tinh tế của mùa xuân Hà Nội cùng những rung động chân thành, tha thiết của con người trước thiên nhiên và cuộc sống bình dị. Qua đó, các em thấy được tâm hồn nhạy cảm, yêu đời, giàu cảm xúc của tác giả cùng cách ông dùng ngôn từ để khắc họa một mùa xuân vừa quen vừa lạ, mang đậm phong vị đất Bắc.”
Mời quý thầy cô, phụ huynh và các em tham khảo!
I. Khái quát chung về tác giả Vũ Bằng và tác phẩm Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt
1. Tác giả Vũ Bằng
Vũ Bằng (1913 – 1984) sinh ra ở Hà Nội. Ông là nhà văn, nhà báo, có sở trường về truyện ngắn, tùy bút, bút kí. Tùy bút Vũ Bằng giàu chất trữ tình và chất thơ, hướng vào biểu hiện thế giới nội tâm phong phú. Văn Vũ Bằng tràn đầy cảm xúc, biểu thị những cảm giác tinh tế. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: Miếng ngon Hà Nội (1960), Món lạ miền Nam (1969), Thương nhớ Mười Hai (1972),…
Thương nhớ Mười Hai được viết trong thời Vũ Bằng sống ở miền Nam, xa cách quê hương miền Bắc. Niềm thương nhớ quê hương, gia đình da diết được thể hiện qua sự hồi tưởng về cảnh sắc thiên nhiên, phố xá, cuộc sống hằng ngày mang vẻ đẹp và bản sắc văn hóa của Hà Nội. Thương nhớ Mười Hai có 13 bài tùy bút, gồm 12 bài viết về các tháng trong năm và 1 bài về Tết. Bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt là bài đầu tiên của tập tùy bút.
2. Tác phẩm Thương nhớ Mười Hai
Thương nhớ Mười Hai là tác phẩm tiêu biểu cho tâm tư và phong cách viết của Vũ Bằng. Nội dung sách ông viết về hình ảnh người vợ Quỳ bên kia tuyến. Ông khởi sự viết từ tháng Giêng 1960, ròng rã mười một năm mới hoàn thành tác phẩm dày khoảng 340 trang vào năm 1871. Thương nhớ Mười Hai có 13 bài tùy bút, gồm 12 bài viết về các tháng trong năm và một bài về Tết.
Nhận xét về tác phẩm này nhà văn Triệu Xuân ca ngợi: Có người bạn thân, trong lúc đàm đạo văn chương, hỏi tôi: “Sắp sang thế kỷ 21, nếu chỉ được phép mang mười cuốn sách văn học vào thế kỷ mới, ông mang những cuốn nào?”. Tôi trả lời ngay: “Một trong những cuốn tôi mang theo là Thương nhớ Mười Hai của Vũ Bằng!…
Bởi viết về Hà Nội, viết về đất nước quê hương, không ai có thể hơn Vũ Bằng. Bởi Vũ Bằng yêu Hà Nội, yêu đất nước quê hương khi mà ông đang sống ở Sài Gòn, cách Hà Nội chưa đầy hai giờ máy bay mà vời vợi ngàn trùng. Nỗi nhớ niềm yêu ấy là tuyệt vọng! Hơn thế nữa, bà Nguyễn Thị Quỳ, vợ hiền của ông, người đã góp phần quyết định làm nên một Vũ Bằng nhà văn, nhà báo, là nguồn cảm hứng văn chương của ông…
- Tự Ngôn
- Tháng Giêng: Mơ về Trăng Non Rét Ngọt
- Tháng Hai: Tương Tư Hoa Đào
- Tháng Ba: Rét Nàng Bân
- Tháng Tư: Mơ đi Tắm Suối Mường
- Tháng Năm: Nhớ Nhót, Mận, Rượu Nếp và Lá Móng
- Tháng Sáu: Thèm Nhãn Hưng Yên
- Tháng Bảy: Ngày Rằm Xá Tội Vọng Nhân
- Tháng Tám: Ngô Đồng Nhất Diệp Lạc, Thiên Hạ Cộng Tri Thu
- Tháng Chín: Gạo Mới Chim Ngói
- Tháng Mười: Nhớ Gió Bấc Mưa Phùn
- Tháng Mười Một: Thương Về Những Ngày Nhể Bọng Con Rắn Rồng
- Tháng Chạp: Nhớ Ơi Chợ Tết
- Tết, Hỡi Cô Mặc Cái Yếm Xanh…
Văn bản Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt trích trong Thương nhớ Mười Hai, là bài đầu tiên của tập tùy bút này.
II. Soạn bài Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt lớp 7 ngắn gọn
1. Tổng quan về văn bản
1.1. Nhan đề: Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt
Nhan đề “Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt” gợi đề tài của văn bản, gợi cảm xúc nhớ thương da diết những đặc trưng của cảnh vật đất Bắc.
1.2. Nhân vật trữ tình: Tôi
1.3. Đối tượng trữ tình:
Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội; mùa xuân vào khoảng sau rằm tháng Giêng…
1.4. Mạch cảm xúc:
Mạch cảm xúc đi từ quy luật ai cũng chuộng mùa xuân đến tái hiện mùa xuân và cảm nhận, cảm giác của tác giả khi mùa xuân về, cuối cùng đích đến, nổi bật nhất mà tác giả muốn nhấn mạnh là lí do, điểm yêu nhất của tác giả ở mùa xuân: đó là mùa xuân của những kỉ niệm hồi ức, gần gũi, chan chứa yêu thương.
⇒ Tóm lại: Mạch cảm xúc ở đây được triển khai theo mạch đi từ cái chung đến cái riêng, từ bao quát đến cụ thể.
1.5. Kết luận
Văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt thể hiện nỗi nhớ, tình yêu thương sâu nặng, của tôi đối với mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân Hà Nội. Trước tiên là những dòng cảm suy nghĩ về quy luật tình cảm chung của mọi người với mùa xuân, sau đó đi sâu vào tái hiện không gian mùa xuân ở miền Bắc và cảm giác của tác giả trong mùa xuân và cuối cùng là cảnh sắc và không khí mùa xuân sau rằm tháng Giêng với ấn tượng, cảm xúc tôi yêu mùa xuân nhất.
2. Tình cảm, cảm xúc của tác giả
| STT | Từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc; các biện pháp tu từ từ vựng | Ý nghĩa |
1 | Tình cảm của con người với mùa xuân | |
| – Lời khẳng định: ai cũng chuộng mùa xuân – Từ ngữ thể hiện cảm xúc: + chuộng: quý và thích hơn những thứ khác. + mê luyến (say mê + quyến luyến): tình cảm ham thích đặc biệt và bị cuốn hút, đắm chìm vào đến mức không thể dứt ra được. – Điệp ngữ, điệp cấu trúc: ai, ai cấm được; – Cặp ẩn dụ đối sánh: non – nước; bướm – hoa; trăng – gió; trai – gái; mẹ – con; cô gái còn son – chồng – Hệ thống câu hỏi tu từ, câu cảm thán: Em yêu mùa xuân có phải vì… Chàng trai yêu mùa xuân có phải vì… Người thiếu phụ yêu mùa xuân có phải vì | – Khẳng định tình yêu với mùa xuân là tình cảm tất yếu mang tính chất quy luật. – Tình cảm ấy được biểu hiện ở những hoàn cảnh khác nhau, thể hiện theo nhiều cách khác nhau nhưng đều có một điểm chung đó là những tình cảm, cảm xúc mãnh liệt, rạo rực, say mê… | |
2 | Không gian mùa xuân ở miền Bắc và cảm xúc của tác giả | |
| – Mùa xuân của đất trời: mưa riêu riêu, gió lành lạnh, tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, tiếng trống chèo vọng lại, câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng… đường xá không còn lầy lội, rét ngọt ngào, chớ không còn tê buốt căm căm nữa. – Nghệ thuật: điệp ngữ (có), so sánh (câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ, như mộng), từ láy (riêu riêu, lành lạnh, căm căm). – Cảm xúc của con người được bộc lộ trực tiếp: nghe như lòng mình say sưa một cái gì đó – có lẽ là sự sống; nhựa sống ở trong người căng lên; tim người ta dường như cũng trẻ hơn ra, đập mạnh hơn; “sống” lại và thèm khát yêu thương, thấy ai cũng muốn yêu thương; trong lòng như có không biết bao nhiêu là hoa nở rồi, bướm ra ràng mở hội liên hoan; cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. – So sánh nhiều tầng bậc: nhựa sống ở trong người căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai; như mầm non của cây cối nắm im mãi không chịu được; Ý như một con vật nằm thu mình một nơi trốn rét thấy nắng ấm thì lại bò ra… → Mùa xuân gợi sức sống mãnh liệt cho thiên nhiên và gợi niềm yêu cuộc sống, hướng con người đến những giá trị tinh thần tốt đẹp… | – Gợi một không gian đặt trưng của Hà Nội vào mùa xuân khoảng đầu tháng giêng – không gian thơ mộng, đầy sức sống. – Tác giả diễn tả những cảm giác vui, hân hoan, khơi nắm bắt bằng những từ ngữ trực tiếp thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi yêu, muốn yêu, muốn thương, thêm khát khao được yêu thương”; và bằng những hình ảnh cụ thể, giàu sức gợi, những so sánh hình dung, những cách nói mới lạ, thú vị,… Đó là cảm xúc say mê, háo hức đến sôi trào mãnh liệt. | |
| – Chi tiết miêu tả không gian gia đình: nhang trầm, đèn nến, bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trẻ nhỏ tung tăng, nhường, bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ Tổ tiên. – Cảm xúc của con người: lòng cảm như có không biết bao nhiêu là hoa nở rồi bướm ra ràng mở hội liên hoan (nghệ thuật so sánh, liên tưởng). | Gợi một không khí ấm cúng khiến cho lòng người êm ả, hạnh phúc, rạo rực. | |
| Câu văn dạt dào cảm xúc, chứa đầy chất thơ, chất nhạc. Mùa xuân như một cô thiếu nữ đất Bắc nhẹ nhàng, e ấp khiến tác giả như mê đắm, chếnh choáng. Đó là “mùa xuân thần thánh của tôi”. | ||
3 | Cảnh sắc và không khí mùa xuân sau rằm tháng Giêng | |
| Chi tiết miêu tả không gian Hà Nội vào mùa xuân sau rằm tháng Giêng bằng hệ thống các từ ngữ, hình ảnh sinh động, giàu sức gợi: + đào hơi phai nhưng nhuỵ vẫn còn phong; + cỏ mang mùi hương man mác; + mùa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ; bầu trời đã có những vệt xanh tươi; đã có hoa thiên lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa; nền trời trong có những làn sáng hồng… + khung cảnh đêm trăng tháng giêng trong rét ngọt đầu năm được miêu tả giàu sức gợi: đêm xanh biêng biếc, có mưa dày, nhìn rõ từng cánh sếu bay, trời vẫn rét một cách tình tứ nên thơ, có những hòn móng núi trắng sương lấp ló, có những khoáng cây mưa, trời sáng lung linh như ngọc… | – Sự cảm nhận hết sức tinh tế của tác giả. – Thiên nhiên trong trẻo, trong ngần của mùa xuân mang vẻ đẹp yên bình, dìu vào chiều sâu đẹp một cách kín đáo và thi vị. | |
| Không gian ấy chuyển dịch về với sinh hoạt đời thường êm đềm sau Tết: bữa cơm giản dị có cà om với thịt băm, điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh trứng cua vắt chanh… Cảm xúc của nhân vật trữ tình: Tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau rằm tháng Giêng. | – Cuộc sống bình dị, êm đềm. – Điều con người yêu nhất, quan trọng nhất là gia đình, cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. | |
Kết luận
Mạch triển khai của tùy bút: Đi từ tình yêu nói chung của mọi người với mùa xuân – Đó là tình cảm mà ai cũng có, dễ dàng quan sát được đến vẻ đẹp của mùa xuân và những cảm giác của riêng tác giả. Và cuối cùng điều mà nhà văn thực sự yêu nhất, nhớ nhung nhất, gắn bó nhất – Đó là cuộc sống thường nhật, là vẻ đẹp thiên nhiên bình dị của mùa xuân đất Bắc, là những sinh hoạt hàng ngày tưởng chừng như nhỏ nhặt nhưng lại mang lại những cung bậc cảm xúc sâu sắc vô cùng không gì thay thế được…Điểm đến cuối cùng trong cung bậc cảm xúc của nhà văn là gia đình, cuộc sống bình dị hàng ngày. Đây mới là giá trị vĩnh hằng của cuộc sống mà con người xa quê hằng khao khát, đau đáu mỗi khi Tết đến xuân về
→ Thông điệp của văn bản: Tình yêu, sự gắn bó tha thiết với quê hương bắt nguồn từ yêu những gì thân thuộc và bình dị nhất, và đây cũng là điều khiến người ta nhớ nhất, yêu nhất mỗi khi đi xa.
Qua việc hồi tưởng về những điều có thực trong không gian Hà Nội vào mùa xuân mà mình đã từng trải nghiệm, tác giả đã bộc lộ những cảm nhận tinh tế, tình cảm gắn bó, mến yêu tha thiết, nỗi nhớ da diết với quê hương, gia đình. Tình cảm ấy được diễn tả trực tiếp bằng những từ ngữ thể hiện tình cảm của mình với mùa xuân, với thiên nhiên: Tôi yêu sông xanh núi tím; tôi yêu đôi lông mày ai như trăng mới in ngẩn…Tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng Giêng…muốn yêu thương.. thèm khát yêu thương…; Tình cảm ấy còn được diễn tả gián tiếp qua cách diễn tả lòng mình, cảm nhận của bản thân mình qua hàng loạt hình ảnh so sánh, liên tưởng thú vị, đặc sắc: thấy một cái thu giang hồ êm ái như nhung; nhựa sống trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc như loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành các lá nhỏ li ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh… và sử dụng hàng loạt những cụm động từ chứa động từ mạnh: phát điên lên được, không chịu được, sống lại….
3. Chủ đề và đặc điểm của tùy bút trong văn bản tùy bút “Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt”
3.1. Chủ đề của văn bản “Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt”
– Căn cứ: Các từ ngữ, hình ảnh tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc của mùa xuân, những từ ngữ biểu cảm thể hiện trực tiếp tình cảm gắn bó, yêu mến và nhớ da diết của tác giả khi hồi tưởng về mùa xuân Bắc Việt.
– Chủ đề của văn bản này là: Tình yêu và nỗi nhớ tha thiết với quê hương, gia đình của tác giả.
3.2. Đặc điểm của tùy bút
3.2.1 Chất trữ tình
Văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt thể hiện tình yêu và nỗi nhớ tha thiết của tác giả đối với quê hương – mùa xuân Hà Nội, mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của tôi ở nhiều thời điểm khác nhau. Những tình cảm ấy được bộc lộ gián tiếp qua cách miêu tả không gian mùa xuân với những kỉ niệm, hồi ức rất riêng của tác giả, đồng thời bộc lộ trực tiếp bằng những từ cảm thán.
3.2.2 Cái tôi
Cái tôi của người viết tùy bút trong văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt được thể hiện rõ nét qua cách nhà văn viết “mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu”. Cách viết như vậy cho thấy mùa xuân trong văn bản không phải là mùa xuân chung chung mà là mùa xuân riêng biệt của “tôi”, tình cảm cảm xúc với mùa xuân là tình cảm của chính nhà văn, những kỉ niệm gợi đến trong văn bản là những kỉ niệm của riêng ông; mùa xuân ấy đem lại những thay đổi thần thánh đối với người viết; và đặc biệt trong câu “mùa xuân của Hà Nội thân yêu” cho ta thấy rõ sự gắn bó sâu nặng của tác giả – con người xa quê – với quê nhà. Tóm lại, hình bóng cái tôi của tác giả được thể hiện khá rõ trong bài tùy bút.
3.2.3 Ngôn ngữ
– Lời văn của bài tùy bút như lời trò chuyện tâm tình: Ơi ơi người em gái xõa tóc bên cửa sổ!; Ấy đấy cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho người ta muốn phát điên lên như thế đấy; Đẹp quá đi, mùa xuân ơi – mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến….
Ví dụ: Câu văn như lời trò chuyện tâm tình: Em yêu mùa xuân có phải vì nghe thấy
Những câu văn như lời nói thường, như là nhà văn đang trò chuyện với ai đó, đồng thời như lời hô gọi làm cho người đọc ấn tượng với những gì mà nhà văn đang nhắc đến và bởi thế khoảng cách giữa người viết và người đọc sẽ bị rút ngắn.
– Sử dụng hàng loạt các biện pháp tu từ, so sánh liên tưởng, tính từ thể hiện cảm nhận của tác giả về đối tượng; sử dụng điệp cấu trúc, điệp ngữ vừa làm nổi bật tình cảm, cảm xúc vừa tạo tính nhạc, tạo nhịp điệu tha thiết giàu chất trữ tình.
Hy vọng soạn bài Tháng Giêng mơ về trăng non rét ngọt lớp 7 ngắn gọn nhất ở trên đã giúp các em hiểu rõ hơn vẻ đẹp của mùa xuân Hà Nội qua ngòi bút tinh tế của Vũ Bằng, nắm vững những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản, cũng như biết cách cảm nhận và phân tích một tác phẩm tùy bút giàu hình ảnh, cảm xúc.
Kiến thức về Soạn văn lớp 7 học kì 1 được triển khai cực chi tiết và dễ hiểu trong cuốn Làm chủ kiến thức Ngữ Văn bằng sơ đồ tư duy lớp 7 – Tập 1. Các em có thể mua sách về để tham khảo thêm nội dung này và các bài soạn văn khác nhé!
Link đọc thử sách: https://drive.google.com/file/d/1q9SS_D7EcJyK4kLiv9820m_JvA39ydnI/view?usp=sharing
Tkbooks tự hào là nhà xuất bản sách tham khảo lớp 7 hàng đầu tại Việt Nam.
