Tiết học thực hành Tiếng Việt – Biện pháp tu từ đảo ngữ lớp 8 sẽ giúp học sinh hiểu rõ khái niệm, tác dụng và vận dụng đảo ngữ trong phân tích tác phẩm, đồng thời rèn luyện khả năng cảm thụ văn chương.
Còn trong bài viết dưới đây, Tkbooks sẽ hướng dẫn các em giải các bài tập về đảo ngữ trong sách giáo khoa, từ đó giúp các em hiểu thêm về biện pháp tu từ độc đáo này.
Mời các em tham khảo!
I. Kiến thức về biện pháp tu từ đảo ngữ lớp 8
1. Khái niệm
– Đảo ngữ là biện pháp tu từ được tạo ra bằng cách thay đổi vị trí thông thường của các từ ngữ trong câu nhằm nhấn mạnh đặc điểm, hoạt động, trạng thái của sự vật, hiện tượng.
– Các hình thức đảo ngữ:
+ Đảo các thành tố trong cụm từ.
+ Đảo các thành phần trong câu.
Ví dụ:
Xuyên ngang mặt đất rêu từng đám
(Hồ Xuân Hương)

♦ Đảo các thành tố trong cụm danh từ: “rêu từng đám” (từng đám rêu).
♦ Đảo các vị ngữ “xuyên ngang mặt đất” lên trước chủ ngữ “rêu từng đám”.
2. Tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ
– Biện pháp tu từ đảo ngữ có tác dụng nhấn mạnh ý nghĩa của các từ ngữ được đảo lên trước và làm tăng giá trị biểu cảm của câu thơ, câu văn.
II. Giải bài tập trong SGK
Bài tập 1 (SGK – Trang 45)
a. Các câu thơ có sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ
– Lom khom dưới núi, tiều vài chú
(Vài chú tiều lom khom dưới núi)
– Lác đác bên sông, chợ mấy nhà
(Mấy nhà, chợ lác đác bên sông)
– Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
(Con quốc quốc nhớ nước đau lòng)
– Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
(Cái gia gia thương nhà (kêu) mỏi miệng)
b. Tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ trong từng câu:
_ “Lom khom dưới núi, tiêu vài chú”: Từ “lom khom” được đảo lên đầu câu nhằm nhấn mạnh dáng vẻ nhỏ bé, tội nghiệp, vất vả của những người tiều phu.
– “Lác đác bên sống chợ mấy nhà”: Từ “lác đác” (có nghĩa là thưa thớt, ít ỏi) được đảo lên đầu câu nhằm nhấn mạnh sự vắng vẻ, hoang sơ của cảnh bên sông, gợi lên cuộc sống nghèo nàn, ảm đạm.
– “Nhớ nước đau lòng con quốc quốc”: Đảo cụm từ “nhớ nước đau lòng” lên đầu câu, nhà thơ muốn nhấn mạnh tâm trạng hoài nhớ về quá khứ vàng son của đất nước.
– “Thương nhà mỏi miệng cái gia gia”: Phép đảo có tác dụng nhấn mạnh nỗi niềm “thương nhà” của người lữ khách đường xa.
Bài tập 2 (SGK – Trang 45)
a.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
(Thân cò lặn lội khi quãng vắng)
Eo sèo mặt nước buổi đò đông
(Mặt nước eo sèo buổi đò đóng)
b.
Xóm làng xanh mát bóng cây,
(Bóng cây xanh mát xóm làng)
Sông xa trắng cánh buồm bay lưng trời.
(Sông xa cánh buồm trắng bay lưng trời)
c.
Sấp ngửa, chị chạy vào cổng, quẳng cả rổ mẹt, mê nón xuống sân, rồi vội vàng chị vào trong nhà.
(Chị chạy sấp ngửa vào cổng, quẳng cả rổ mẹt, mê nón xuống sân, rồi chị vội vàng vào trong nhà.)
Bài tập 3 (SGK – Trang 46)
a. Các cụm từ “bỏ nhà”, “mất ổ” được đặt lên đầu câu, từ “lơ xơ” đảo lên trước từ “chạy”, từ “dáo dác” đảo lên trước từ “bay” nhằm nhấn mạnh tình cảnh đáng thương, dáng vẻ hoảng loạn đến tội nghiệp của lũ trẻ và bầy chim khi phải chạy giặc.
b. Từ tượng thanh “leng keng” được đảo lên đầu câu nhằm nhấn mạnh, gây sự chú ý với người đọc bằng tiếng nhạc ngựa; đồng thời, gợi lên không khí vui tươi của chợ Gò.
c. Từ “ồn ào” được đảo lên trước “trên bến đỗ” gợi lên không khí nhộn nhịp, tấp nập của cảnh đoàn thuyền trở về sau một chuyến đánh bắt thành công và niềm hạnh phúc bình dị của người dân làng chài trong cuộc mưu sinh đầy vất vả.
Hy vọng bài viết “Biện pháp tu từ đảo ngữ lớp 8 – Giải bài tập trong SGK” ở trên đã giúp các em nắm vững kiến thức cơ bản, hiểu rõ khái niệm cũng như tác dụng của đảo ngữ trong văn học. Thông qua phần hướng dẫn giải chi tiết các bài tập, các em sẽ dễ dàng rèn luyện kỹ năng nhận diện, phân tích và vận dụng biện pháp tu từ này vào bài làm. Từ đó, không chỉ nâng cao năng lực cảm thụ văn chương mà còn làm giàu thêm vốn ngôn ngữ, giúp bài viết và lời nói trở nên sinh động, giàu biểu cảm hơn.
Các em cũng đừng quên tham khảo những kiến thức về thực hành Tiếng Việt khác trong cuốn Làm chủ kiến thức Ngữ Văn bằng sơ đồ tư duy lớp 8 Tập 1 và Tập 2 để nâng cao kiến thức môn Ngữ Văn cũng như đạt điểm số cao hơn trên lớp nhé!
Link đọc thử và mua sách với giá ưu đãi: https://drive.google.com/file/d/1IW8jEFiXWUJSeF7YEEO0N8c3p_ChO1Gw/view
Tkbooks tự hào là nhà xuất bản sách tham khảo lớp 8 hàng đầu tại Việt Nam!