Soạn văn Tôi đi học lớp 8: Tác giả, tác phẩm ngắn nhất
Soạn văn Tôi đi học lớp 8: Tác giả, tác phẩm ngắn nhất dưới đây sẽ giúp các em học sinh lớp 8 nắm vững kiến thức về tác giả và nội dung tác phẩm “Tôi đi học” một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất.
Mời các em tham khảo!
>>> Xem thêm:
I. Những nét chính về tác giả Thanh Tịnh và tác phẩm Tôi đi học
1. Tác giả Thanh Tịnh
+ Cuộc đời
– Thanh Tịnh (1911-1988), tên khai sinh là Trần Văn Ninh (6 tuổi được đổi là Trần Thanh Tịnh), sinh ra và lớn lên tại xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
– Thanh Tịnh viết ở nhiều lĩnh vực nhưng thành công nhất ở lĩnh vực truyện ngắn và kí.
– Thanh Tịnh cũng là một trong những nhà văn đầu tiên tham gia thành lập Hội nhà văn Việt Nam và là Ủy viên Ban chấp hành Hội nhà văn khóa I và II.
– Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
+ Sự nghiệp
– Giọng văn Thanh Tịnh dịu dàng, đằm thắm, ngọt ngào, sâu lắng và giàu chất thơ.
– Một số tác phẩm tiêu biểu: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (truyện ngắn, 1941), Tôi đi học (truyện ngắn, 1941), Chị và em (truyện ngắn, 1942).
2. Tác phẩm Tôi đi học
+ Xuất xứ
Truyện ngắn Tôi đi học nằm trong tập truyện ngắn Quê mẹ xuất bản năm 1941.
+ Kết cấu
Truyện không chứa các tình tiết gay cấn, xung đột. Toàn bộ diễn biến của truyện là những kỉ niệm ấm áp và những cảm xúc trong sáng của tác giả trong ngày đầu tiên đến trường.
+ Mạch cảm xúc
Những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên được tái hiện theo trình tự thời gian và diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” từ lúc cùng mẹ đi trên con đường làng tới trường đến khi đứng trên sân trường và ngồi trong lớp học.
+ Ngôi kể
Ngôi thứ nhất giúp nhân vật dễ dàng bộc lộc cảm xúc về những kỉ niệm trong ngày đầu tiên đến trường và những tâm tư, tình cảm ấy hiện lên chân thực, sống động, cuốn hút hơn.
+ Phương thức biểu đạt
Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm.
+ Bố cục văn bản Tôi đi học
Bố cục văn bản “Tôi đi học” gồm 4 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “tưng bừng rộn rã”: Khơi nguồn cảm xúc của “tôi” về ngày đầu tiên đến trường
- Phần 2: Tiếp theo đến “lướt ngang trên ngọn núi”: Tâm trạng của “tôi” trên đường tới trường.
- Phần 3: Tiếp theo đến “được nghỉ cả ngày nữa”: Tâm trạng của “tôi” khi đứng trên sân trường.
- Phần 4: Còn lại: Tâm trạng của “tôi” khi ngồi trong lớp học.
II. Đọc hiểu văn bản Tôi đi học
1. Khởi nguồn cảm xúc của “tôi” về ngày đầu tiên đến trường
– Truyện được kể khi nhân vật đã lớn rồi. Câu chuyện về ngày khai trường đầu tiên được khơi gợi từ thời gian, không gian, cảnh vật và con người xung quanh.
+ Thời gian và không gian khơi nguồn cảm xúc cho nhân vật “tôi” là mùa thu: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc…”. Bằng những câu văn nhẹ nhàng, đậm chất thơ, Thanh Tịnh đã vẽ lên một không gian đẹp như một bức tranh thủy mặc. Thời gian và không gian ấy đã làm sống dậy những kỉ niệm tuyệt vời tuổi học trò, khiến “lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường”.
+ Hình ảnh “mấy em bé rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường” gợi lên kỉ niệm ngày đầu tiên đi học, khiến “lòng tôi lại tưng bừng rộn rã”.
– Thanh Tịnh dùng hàng loạt từ láy là tính từ: nao nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã… và cách so sánh độc đáo “Tôi quên thể nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” diễn tả tâm trạng náo nức, bâng khuâng khi nhớ về những kỉ niệm trong trẻo tươi sáng, êm dịu của ngày đầu tiên đến trường.
⇒ Bằng những câu văn nhẹ nhàng, giàu chất thơ, hình ảnh so sánh độc đáo mới lạ, Thanh Tịnh đã gợi lên trong lòng độc giả tâm trạng náo nức, bâng khuâng khi nhớ về kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ của tuổi học trò.
2. Tâm trạng nhân vật “tôi” trong ngày đầu đến trường
+ Tâm trạng của “tôi” trên đường tới trường
– Dòng hồi tưởng của tác giả nhớ về ngày đầu tiên đi học: “Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh”. Câu văn gợi lên buổi sáng cuối thu đầy kỉ niệm. “Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”. Cảm giác vừa quen thuộc vừa lạ lẫm: “Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi…. Sự thay đổi của cảnh vật ấy xuất phát từ chính sự thay đổi lớn: “Hôm nay tôi đi học”. Cậu không còn là cậu bé tinh nghịch đi bắt cua, bắt ếch, thả diều như thằng Sơn, thằng Quý nữa mà đã là một cậu học sinh lớp Một.
– Tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn “trong chiếc áo vải dù đen dài” và hai quyển vở mới trên tay.
– “Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất”. Quyển vở trên tay trở nên nặng hơn bởi “tôi” thấy sự thay đổi và trách nhiệm của mình trên con đường tìm kiếm tri thức. Hành động “ghì thật chặt” hai quyển vở cho thấy sự cẩn thận, nâng niu của “tôi” dành cho đồ dùng mới mẻ, quý giá ấy của mình. “Tôi” muốn thử sức mình bằng cách bảo mẹ đưa bút thước cho cầm. Nhưng mẹ muốn cầm bút thước cho “tôi”. Vì thế, “tôi” mới có một ý nghĩ ngây thơ và đáng yêu: “chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.”
– Thanh Tịnh sử dụng hàng loạt động từ như: bặm môi, ghì thật chặt, xóc lên, nắm lại cẩn thận để tái hiện tư thế, cử chỉ ngộ nghĩnh, ngây thơ, đáng yêu của “tôi” trong ngày đầu tiên tới trường.
⇒ Đoạn văn cho thấy tâm trạng bỡ ngỡ, háo hức, và hồi hộp của “tôi” trên con đường tới trường. Bên cạnh đó, còn là khao khát được khám phá, được thử sức mình trong lĩnh vực lạ lẫm đó là chiếm lĩnh tri thức.
3. Tâm trạng của “tôi” trên sân trường và khi xếp hàng vào lớp
* Tâm trạng của “tôi” khi đứng trên sân trường
– Ngôi trường Mĩ Lí trong cảm nhận của nhân vật “tôi” trước và sau khi đi học là khá khác biệt.
+ Trước khi đi học: Ngôi trường Mĩ Lí với cậu là “một nơi xa lạ”, trong mắt tôi, “ngôi trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng.”
+ Ngày đầu tiên đi học: Cậu thấy trường xinh xắn và oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp nên cảm thấy “lo sợ vẫn vơ”.
– Không khí trên sân trường tưng bừng, rộn rã và tấp nập. “Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.”
+ Hình ảnh những cậu học trò: Ai cũng “bỡ ngỡ đứng nép vào người thân”. Hình ảnh so sánh độc đáo “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng lại ngập ngừng e sợ” đã diễn tả sinh động tâm trạng chung của những cậu bé trong ngày đầu tiên tới trường – đứng trước ngưỡng cửa tri thức, vừa muốn khám phá vừa ngập ngừng, e sợ.
* Tâm trạng của “tôi” khi xếp hàng vào lớp
– Hồi trống trường “vang dội cả lòng tôi”, “cảm thấy mình chơ vơ là lúc này”. Những cậu học trò khác cũng có chung tâm trạng như “tôi”. Vì vậy, “các cậu cứ dềnh dàng mãi”. Hàng loạt những hình ảnh đáng yêu về các cậu học trò cho thấy sự bỡ ngỡ, lo sợ, lúng túng trong lần đầu tiên xếp hàng vào lớp.
– Khi đứng xếp hàng chờ gọi tên vào lớp, “tôi” “hồi hộp chờ nghe tên mình”, cảm thấy quả tim như ngừng đập. Đến khi được gọi tên, “tôi tự nhiên giật mình, lúng túng”. Vài cậu học trò bắt đầu khóc, “tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo.”
⇒ Bằng nghệ thuật so sánh, phép điệp ngữ, Thanh Tịnh đã diễn tả thành công tâm trạng bỡ ngỡ, lo sợ, vụng về, lúng túng của các cậu học trò trong ngày đầu tiên đến trường. Họ như những con chim non đang đứng trước một thế giới rộng mở, vừa khao khát khám phá vừa ngập ngừng, lo sợ.
* Tâm trạng của “tôi” trong lớp học
– Khi được gọi vào lớp, “tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này”. Dường như “tôi” vừa bước vào một thế giới mới lạ. Đó là thế giới của tri thức, thế giới của những điều mới mẻ và lạ lẫm.
– Những bức hình treo trong lớp học làm tôi cảm thấy “lạ và hay hay”. Nhân vật “tôi” thấy bàn ghế như là “vật của riêng mình”. Cái cảm giác lạ lẫm, lo sợ vẩn vơ khi còn đứng trên sân trường không còn nữa; thay vào đó là sự gần gũi, thân thuộc.
– Cậu bạn tí hon ngồi bên cạnh, dù chưa hề quen biết “nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào”. Cái cảm giác ấy khiến không dám tin là có thật. ngay bản thân “tôi” cũng không dám tin là có thật.
– Hình ảnh “Một con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao. Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim” như một dụng ý nghệ thuật thể hiện sự tiếc nuối của nhân vật “tôi” về những ngày chơi đùa cùng đám bạn. Không chỉ thế, nó còn mang theo khát khao khám phá thế giới như cánh chim kia tự do bay lượn giữa bầu trời. Hình ảnh này hoàn toàn phù hợp với hình ảnh trước đó tác giả sử dụng: “Họ như con chim con đứng bên bờ tổ”.
– Dòng chữ “Tôi đi học” khép lại truyện nhưng lại mở ra một chân trời mới. Dòng chữ ấy đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời; giúp chúng ta khôn lớn, trưởng thành hơn.
⇒ Cảm giác vừa lạ lẫm, ngỡ ngàng, vừa thân thuộc, gần gũi khi vào trong lớp học của “tôi” khiến lòng người xao xuyến. Bằng những từ ngữ giản dị, cách miêu tả tâm lí chân thực, sâu sắc, Thanh Tịnh đã làm sống dậy trong trái tim người đọc những cảm xúc chân thực và sống động về ngày đầu tiên tới trường.
– Mọi người dành tất cả sự trân trọng, yêu quý và hi vọng cho những học trò lần đầu tiên đến trường.
+ Người mẹ: “âu yếm nắm tay” dẫn con đến trường, vuốt mái tóc của con, cầm bút thước cho con,… Sự cẩn trọng, chu đáo của mẹ làm ta xúc động. Đặc biệt, hành động đẩy nhẹ để “tôi” bước lên phía trước như một sự khích lệ, một sự động viên để con có thể tự tin bước đi trên con đường mới mẻ và lạ lẫm. Quả thực, mẹ luôn là người yêu thương, chia sẻ và chăm sóc con bằng tất cả trái tim mình.
+ Các bậc phụ huynh đều chăm lo, chuẩn bị cho con rất chu đáo. Họ hồi hộp, lo lắng cùng con. Sự chia sẻ ấy của phụ huynh khiến các bạn nhỏ vững tin hơn trên con đường khám phá những chân trời mới.
+ Ông đốc học với ánh mắt hiền từ, an ủi, động viên và luôn bao dung với các cậu học trò làm độc giả xúc động. Những lời an ủi: “Các em đừng khóc. Trưa nay các em được về nhà cơ mà.” và những lời nhắc nhở: “Các em phải gắng học để thầy mẹ được vui lòng, và để thầy dạy các em được sung sướng. Các em đã nghe chưa?” đã khắc sâu vào trái tim của “tôi”. Để rồi, khi lớn lên, những lời động viên ấy vẫn vang lên trong tâm trí “tôi” mỗi khi nhớ về ngày đầu tiên đến trường ấy.
+ Những người đi đường cũng đứng lại để “nhìn chúng tôi”. Dường như ai cũng quan tâm, cũng dành những tình cảm và niềm hi vọng tốt đẹp nhất cho những cậu học sinh.
→ Thanh Tịnh đã nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm, tình yêu thương của gia đình, nhà trường và toàn xã hội dành cho trẻ em.
III. Tổng kết về văn bản “Tôi đi học”
1. Nghệ thuật
– Nghệ thuật kể chuyện giàu chất thơ, giọng văn nhẹ nhàng đậm chất trữ tình.
– Sử dụng các hình ảnh so sánh, liên tưởng độc đáo, thú vị.
– Ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc.
2. Nội dung
Tôi đi học là những ấn tượng khó quên, những kỉ niệm sâu sắc của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đến trường. Văn bản đã gieo vào lòng người đọc những ấn tượng không thể phai mờ về buổi tựu trường đầu tiên. Nó cũng làm sống dậy những kỉ niệm của người đọc về ngày đầu tiên đi học; đồng thời, nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm với thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước.
Hy vọng rằng, với bài soạn văn Tôi đi học lớp 8: Tác giả, tác phẩm ngắn nhất trên đây, các em học sinh sẽ hiểu rõ hơn về vẻ đẹp và ý nghĩa của tác phẩm, từ đó nuôi dưỡng tình yêu văn học và trân trọng những ký ức trong trẻo của mình.
Các em cũng đừng quên tham khảo các bài soạn văn lớp 8 khác trong cuốn Làm chủ kiến thức Ngữ Văn bằng sơ đồ tư duy lớp 8 Tập 1 và Tập 2 để nâng cao kiến thức môn Ngữ Văn cũng như đạt điểm số cao hơn trên lớp nhé!
Link đọc thử và mua sách với giá ưu đãi: https://drive.google.com/file/d/1IW8jEFiXWUJSeF7YEEO0N8c3p_ChO1Gw/view
Tkbooks tự hào là nhà xuất bản sách tham khảo lớp 8 hàng đầu tại Việt Nam!