Viết bài văn nghị luận về con người trong mối quan hệ với thiên nhiên là bài học mà các em học sinh lớp 9 cần thực hiện trong tuần học thứ 4 trong học kì 1.
Trong bài viết dưới đây, Tkbooks sẽ hướng dẫn các em từng bước viết bài văn này kèm theo 2 bài văn mẫu để các em tham khảo.
I. Yêu cầu cần đạt
Nêu được vấn đề thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
Triển khai hệ thống luận điểm chặt chẽ, lí lẽ, bằng chứng thuyết phục thể hiện mối quan hệ qua lại giữa con người và thiên nhiên.
Nêu và đưa ra các luận điểm nhằm bác bỏ các quan điểm trái chiều.
Đưa ra giải pháp nhằm giải quyết những tồn tại trong ứng xử của con người với thiên nhiên.
II. Hướng dẫn viết bài văn nghị luận về con người trong mối quan hệ với thiên nhiên
1. Bước 1: Chuẩn bị
1.1. Lựa chọn đề tài
Cần tìm hiểu các vấn đề qua sách báo, truyền hình cũng như quan sát cuộc sống xung quanh mình để tìm được một đề tài phù hợp nhất. Có thể lựa chọn một số đề tài như: bảo vệ nguồn hải sản, sống xanh, biến đổi khí hậu…
1.2. Tìm ý
Tìm ý cho bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết bằng cách trả lời các câu hỏi sau:
- Xác định vấn đề: Vấn đề cần được giải quyết là gì?
- Quan điểm người viết: Ý kiến của em về vấn đề như thế nào? Những luận điểm quan trọng bày tỏ ý kiến của mình.
- Khía cạnh khác của vấn đề: Có ý kiến trái chiều không? Dùng luận điểm, lí lẽ để phản bác.
- Giải pháp: Cần có giải pháp gì để giải quyết vấn đề?
1.3. Lập dàn ý cho bài văn nghị luận về con người trong mối quan hệ với thiên nhiên
+ Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
- Sự cần thiết phải đưa vấn đề ra bàn luận.
+ Thân bài:
– Trình bày quan điểm của người viết.
- Luận điểm 1: Bản chất của vấn đề cần nghị luận; mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên thể hiện ở vấn đề.
- Luận điểm 2: Mặt tích cực của mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
- Luận điểm 3: Mặt tiêu cực của mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên…
– Nêu ý kiến trái chiều và phản bác.
– Đề xuất giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề.
+ Kết bài:
Khẳng định tầm quan trọng của việc nhận thức đúng và giải quyết vấn đề đặt ra.
2. Bước 2: Viết bài
Để viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết, chúng ta lưu ý một số điểm sau:
- Nắm chắc yêu cầu nội dung của từng phần để viết.
- Bám sát dàn ý.
- Phần mở bài, kết bài và mỗi luận điểm cần được trình bày bằng một đoạn văn.
- Sử dụng các từ ngữ để liên kết câu, liên kết đoạn văn; sử dụng linh hoạt các kiểu câu để tạo cách diễn đạt hấp dẫn, mạch lạc.
- Dẫn chứng đưa ra cần tiêu biểu, có ý nghĩa.
- Cần đảm bảo thời gian viết nhất định để có thể chủ động khi làm bài thi.
3. Bước 3: Chỉnh sửa bài viết
Sau khi viết xong, đọc lại ra soát và chỉnh sửa bài viết theo các tiêu chí:
- Mở bài cần giới thiệu và nêu rõ vấn đề cần bàn luận.
- Phần thân bài, các luận điểm triển khai đầy đủ, rõ ràng, có lí lẽ, dẫn chứng phù hợp.
- Cần có lí lẽ, bằng chứng xác thực để nêu và bác bỏ quan điểm trái chiều.
- Bài viết đảm bảo đúng bố cục ba phần, sử dụng linh hoạt các kiểu câu; không sai lỗi chính tả, không mắc lỗi diễn đạt…
III. Bài văn nghị luận về con người trong mối quan hệ với thiên nhiên mẫu
Bài văn mẫu số 1
Đề 1: Viết bài văn nghị luận về tình trạng thiếu nguồn nước sạch trong cuộc sống của con người hiện nay.
Bài làm:
Thiếu nước sạch đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng trên toàn cầu và cần được giải quyết nhanh chóng.
Nước sạch có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống và sức khỏe của con người. Nước không chỉ phục vụ các nhu cầu cấp thiết hàng ngày như uống, nấu ăn, tắm giặt… mà còn phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và các dịch vụ khác. Tuy nhiên, tình trạng thiếu nước sạch đang ngày càng trở nên nghiêm trọng.
Một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng thiếu nước sạch là ô nhiễm nguồn nước. Lượng nước thải sinh hoạt, rác thải sinh hoạt, chất thải từ các khu công nghiệp… bị thải trực tiếp vào nguồn nước ở nhiều nơi. Chất ô nhiễm làm nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề.
Không chỉ thế, việc quản lí và sử dụng nguồn nước chưa hợp lí cũng là nguyên nhân dẫn tới tình trạng khan hiếm nước sạch. Việc chặt phá rừng đầu nguồn, xây dựng các công trình thủy điện, khai thác nước ngầm quá mức làm cạn kiệt nguồn nước chảy tự nhiên.
Đặc biệt, thói quen sử dụng nước lãng phí của người dân cũng tác động nghiêm trọng. Thiếu nước sạch làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.
Nước ô nhiễm chứa các loại vi khuẩn, virus, kim loại nặng… nếu sử dụng sẽ gây nhiều bệnh nguy hiểm như tiêu chảy, bệnh đường ruột, ung thư…
Theo UNICEF, có hơn 700 triệu người trên thế giới đang thiếu nước sạch. Dự đoán đến năm 2050, có đến 4 tỉ người sẽ sống trong các khu vực bị thiếu nước nghiêm trọng.
Giải quyết tình trạng thiếu nước sạch cần sự chung tay của toàn xã hội. Mỗi người dân phải có ý thức tiết kiệm nước, bảo vệ nguồn nước; các quốc gia cần hợp tác bảo vệ nguồn nước chung.
Có thể nói, thiếu nước sạch là một vấn đề mang tính toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của xã hội. Mỗi chúng ta hãy hành động ngay từ bây giờ để bảo vệ nguồn nước sạch cho hiện tại và tương lai.
Bài văn mẫu số 2:
Đề 2: Viết bài văn trình bày suy nghĩ của em về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với đời sống của con người.
Bài làm:
Biến đổi khí hậu đã trở thành một trong những thách thức môi trường quan trọng nhất mà nhân loại phải đối mặt trong thế kỷ XXI. Nó ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của đời sống con người.
Khí hậu bao gồm các yếu tố như: nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm, áp suất không khí, gió… Khí hậu có ảnh hưởng toàn diện tới mọi mặt của đời sống con người: từ sản xuất, kinh doanh đến sức khỏe, môi trường sống…
Biến đổi khí hậu là sự thay đổi mô hình thời tiết thông thường trong một khoảng thời gian. Biến đổi khí hậu có thể tạo ra các hiện tượng thời tiết cực đoan ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống con người.
Nhiệt độ Trái Đất đang tăng lên do biến đổi khí hậu làm thay đổi mô hình thời tiết trên Trái Đất. Theo Ban Điều hành Liên Chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC), nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng khoảng 1,1 độ C kể từ thời kì tiền công nghiệp. Sự gia tăng nhiệt độ dẫn tới các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa bão, hạn hán, lũ lụt xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Theo phân tích của Cơ quan Quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia (NOAA), tần suất các cơn bão đã tăng 25 – 30% cho mỗi độ tăng của nhiệt độ toàn cầu.
Biến đổi khí hậu tác động trực tiếp tới sự phát triển kinh tế của các quốc gia trên thế giới. Theo Viện Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (Mỹ), đến năm 2100, GDP bình quân đầu người trên toàn cầu sẽ giảm khoảng hơn 7,2% do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Các ngành kinh tế nông nghiệp, thủy sản, lâm nghiệp chịu ảnh hưởng trực tiếp của biến đổi khí hậu. Không chỉ thế, chi phí để tái thiết sau thảm họa thiên nhiên (bão lụt, động đất, dịch bệnh…) đặt ra gánh nặng đáng kể đối với các quốc gia trên thế giới.
Hiện tượng thời tiết cực đoan này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp và an ninh lương thực. Hạn hán và lũ lụt có thể dẫn tới mất mùa, giảm năng suất, đe dọa trực tiếp tới vấn đề an ninh lương thực toàn cầu. Đặc biệt là những quốc gia nông nghiệp, biến đổi khí hậu đe dọa trực tiếp đến sự phát triển của nền kinh tế nói chung, an ninh lương thực của quốc gia nói riêng.
Không chỉ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh lương thực, biến đổi khí hậu còn tác động trực tiếp đến sức khỏe của con người. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiệt độ tăng góp phần làm lây lan các loại dịch bệnh do vật trung gian như sốt rét, sốt xuất huyết… Ví dụ, năm 2003, nắng nóng ở châu Âu đã làm hơn 70 nghìn trường hợp tử vong. Con số đau lòng ấy cho chúng ta thấy hậu quả khôn lường nếu tiếp tục để tình trạng biến đổi khí hậu diễn ra một cách mất kiểm soát như hiện nay.
Không những thế, biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn nước. Các khu vực Địa Trung Hải, Trung Đông và miền tây Hoa Kỳ đang trải qua tình trạng thiếu nước sinh hoạt. Vấn đề nước sinh hoạt căng thẳng đến nghiêm trọng buộc người dân phải di cư. Nước biển dâng là hệ quả của băng tan đang đe dọa các vùng trũng, thấp. Trung tâm Giám sát Di dời Nội địa (IDMC) ước tính có khoảng 24,9 triệu người di dời dân ở 140 quốc gia và vùng lãnh thổ năm 2019, trong đó có nhiều người di cư có liên quan đến thời tiết và khí hậu.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng biến đổi khí hậu, trong đó chủ yếu là do các hoạt động của con người: việc chặt phá rừng, sản xuất hàng hóa công nghiệp, sử dụng năng lượng hóa thạch… làm nồng độ khí nhà kính tăng, dẫn tới tình trạng nóng lên của Trái Đất. Việc khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên đang hủy hoại sự sống trên Trái Đất. Ngoài ra, một số hoạt động của núi lửa, sự biến đổi quỹ đạo của Trái Đất, hoạt động của Mặt Trời… cũng là tác nhân dẫn tới tình trạng biến đổi khí hậu.
Để giảm thiểu hậu quả của biến đổi khí hậu, tất cả các quốc gia trên thế giới cần vào cuộc một cách mạnh mẽ và quyết liệt để giải quyết những vấn đề chung liên quan đến môi trường thiên nhiên. Bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu chính là bảo vệ sự sống của con người.
Có thể nói, biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của tất cả chúng ta. Những tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan, mối đe dọa an ninh lương thực, những rủi ro về sức khỏe con người, sự bất ổn về tinh tế, chính trị… đang trở thành những vấn đề bức thiết cần được quan tâm và giải quyết kịp thời.
Hy vọng những hướng dẫn viết bài văn nghị luận về con người trong mối quan hệ với thiên nhiên ở trên đã giúp các em nắm rõ cách triển khai dàn ý, tìm ý và viết thành một bài văn hoàn chỉnh thật hay và sâu sắc.
Nếu các em muốn có thêm nhiều sơ đồ tư duy, hệ thống kiến thức rõ ràng cùng các bài văn mẫu tham khảo, hãy đọc thử và trải nghiệm cuốn “Làm chủ kiến thức Ngữ Văn bằng sơ đồ tư duy lớp 9 – Luyện thi vào 10, Phần 2: Tiếng Việt – Tập làm văn” do TKBooks phát hành. Cuốn sách sẽ là người bạn đồng hành hữu ích, giúp các em học nhanh – nhớ lâu và đạt điểm cao trong kì thi vào lớp 10.
Link đọc thử sách: https://drive.google.com/file/d/1rNHaFCnRgOCdxSQ2nh_UIUGGZz7ooYpn/view?usp=sharing