Văn tự sự là gì và 3 bài văn tự sự mẫu tham khảo
Văn tự sự là kiến thức vô cùng quan trọng đối với học sinh THPT. Việc tiếp cận và phân tích các tác phẩm văn tự sự không chỉ giúp nâng cao kỹ năng đọc hiểu và phân tích văn bản, mà còn là cơ hội để học sinh cảm nhận và trải nghiệm đa dạng cảm xúc, từ đó mở rộng hiểu biết về cuộc sống và con người xung quanh.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về thể loại văn tự sự, từ khái niệm, mục đích, kết cấu, các yếu tố trong văn tự sự đến một số bài văn tự sự mẫu điển hình.
Mời các em tham khảo!
1. Văn tự sự là gì?
Tự sự (kể) là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa nào đó.
Văn tự sự là một trong những thể loại văn học, nơi tác giả kể lại một câu chuyện hoặc một chuỗi sự kiện, qua đó thể hiện ý đồ, quan điểm và cảm xúc của mình.
Thông qua văn tự sự, người đọc được dẫn dắt qua các tình huống, gặp gỡ nhân vật, và trải qua một loạt các cảm xúc, từ hạnh phúc, hân hoan đến buồn bã, trắc trở.
Điểm nổi bật của thể loại này là khả năng tái hiện cuộc sống, con người và các mối quan hệ giữa họ một cách sinh động và đa chiều.
Văn tự sự không chỉ giới hạn trong văn học mà còn xuất hiện trong phim ảnh, kịch, và các hình thức nghệ thuật khác, làm phong phú thêm cho văn hóa và cuộc sống con người.
2. Mục đích của văn tự sự
Văn tự sự được dùng để tái hiện lại đời sống của con người, xã hội.
3. Kết cấu của bài văn tự sự
4. Các yếu tố trong văn tự sự
– Nhân vật:
+ Được giới thiệu tên, tuổi, lai lịch, ngoại hình, tính cách,…
+ Phân loại: có nhân vật chính (xuất hiện nhiều, thể hiện tư tưởng của câu chuyện), nhân vật phụ (xuất hiện ít hơn, giúp nhân vật chính bộc lộ tính cách).
– Chủ đề: Mỗi câu chuyện có một hay nhiều chủ đề, toàn cốt truyện phải tập trung thể hiện được chủ đề đó.
– Sự việc và trình tự kể:
+ Sự việc được tái hiện qua thời gian, địa điểm, nguyên nhân, nhân vật, diễn biến, kết quả.
+ Các sự việc có thể được kể theo trình tự thời gian tuyến tính hay sự hồi tưởng, cũng có thể đan xen giữa quá khứ và hiện tại.
– Ngôi kể:
+ Ngôi 1: người kể chuyện xưng “tôi” – là nhân vật trong truyện, khiến nhân vật dễ dàng bộc lộ nội tâm.
+ Ngôi 3: người kể chuyện giấu mặt, tạo sự khách quan cho câu chuyện.
– Lời kể phải rõ ràng, không gây hiểu lầm.
– Các phương thức biểu đạt trong văn tự sự: tự sự (phương thức chính) kết hợp với miêu tả, biểu cảm, bình luận (phương thức phụ).
5. Bài văn tự sự văn mẫu
Văn tự sự kể về một kỉ niệm đáng nhớ
Trong không gian yên bình của một làng quê nằm nép mình bên dòng sông êm đềm, có một kỉ niệm không bao giờ phai mờ trong tâm trí tôi – kỉ niệm về ngày tôi giúp đỡ một chú chó nhỏ lạc đường tìm về nhà.
Vào một buổi chiều hè, ánh nắng vàng nhạt dần tản mát khi mặt trời bắt đầu khuất bóng sau những hàng cây cao vút. Tôi đang lang thang trên con đường mòn quen thuộc của làng, nơi hai bên đường là bức tranh sống động của những thửa ruộng bậc thang xanh mướt và tiếng cười nói vang vọng từ những ngôi nhà sàn cổ kính. Trong khi đang mải mê ngắm nhìn, bỗng dưng, tôi nghe thấy tiếng kêu rên rỉ yếu ớt từ bụi cỏ bên đường. Tiếng kêu đó dẫn lối tôi đến với một chú chó con màu nâu, với đôi mắt long lanh nhìn tôi chất chứa nỗi sợ hãi và cô đơn.
Quan sát kỹ hơn, tôi nhận ra chú chó có vẻ bị thương ở chân và không thể đi lại được. Trái tim tôi nhói đau trước cảnh tượng ấy. Mặc dù tôi không biết chú chó đến từ đâu, nhưng quyết định giúp đỡ chú là điều tự nhiên nhất mà tôi có thể nghĩ đến lúc bấy giờ. Tôi nhẹ nhàng bế chú chó con về nhà, dùng nước ấm và khăn sạch để làm sạch vết thương cho chú.
Những ngày tiếp theo, tôi dành phần lớn thời gian của mình để chăm sóc chú chó, từ việc cho ăn, uống thuốc cho đến những lúc đùa nghịch cùng chú trong khu vườn nhỏ sau nhà. Mỗi ngày, tôi cảm nhận được sự gắn kết mạnh mẽ hơn giữa mình và chú chó con. Chú chó dần dần hồi phục và bắt đầu thể hiện niềm vui, sự nhảy nhót quanh tôi mỗi khi tôi về nhà. Nhưng, trong thâm tâm, tôi biết rằng mình cần phải tìm ra chủ nhân thực sự của chú chó.
Cuối cùng, sau nhiều nỗ lực tìm kiếm và hỏi thăm trong làng, tôi đã tìm ra chủ nhân của chú chó. Hóa ra, chú chó đã lạc khỏi nhà trong một lần đi dạo và đã đi lạc quá xa. Khoảnh khắc tôi trao lại chú chó cho chủ nhân của chú, một cậu bé khoảng chừng mười tuổi, là khoảnh khắc đầy xúc động. Niềm vui và sự biết ơn trong ánh mắt của cả hai, cậu bé và chú chó, đã khiến tôi hiểu rằng mỗi hành động tốt đẹp, dù nhỏ nhất, đều mang lại ý nghĩa to lớn.
Kỉ niệm về chú chó nhỏ đã dạy tôi bài học về tình yêu thương và trách nhiệm đối với những sinh mạng khác. Dù thời gian trôi qua, tôi mãi ghi nhớ bài học quý giá này và luôn cố gắng lan tỏa tình yêu thương đến mọi người và mọi sinh mạng mà tôi gặp phải trên hành trình của cuộc đời.
Văn tự sự kết hợp miêu tả nội tâm
Buổi sáng ấy, sân trường THPT của chúng tôi như được khoác lên mình một tấm áo mới, náo nức, rộn ràng hơn bao giờ hết bởi hôm nay là ngày chụp ảnh kỷ yếu – dấu mốc quan trọng đánh dấu chặng đường học trò của lớp 12 chúng tôi sắp khép lại. Trời đẹp đến lạ thường, ánh nắng nhẹ nhàng xuyên qua những tán cây, rải rác những vệt sáng lấp lánh trên sân trường, như thể thiên nhiên cũng đang chung vui với chúng tôi.
Mỗi người trong chúng tôi, từ lâu đã chờ đợi khoảnh khắc này, nên bất chấp những mệt mỏi của những kỳ thi cuối cùng, ai nấy đều háo hức, nô nức chuẩn bị. Nhóm bạn thân của tôi, mỗi người một tạo hình, từ những bộ đồng phục truyền thống đến các trang phục sáng tạo tự chọn, tất cả đều muốn lưu giữ những hình ảnh đẹp nhất, đáng nhớ nhất của tuổi học trò.
Khi máy ảnh bắt đầu ghi lại những khoảnh khắc, không gian như bừng sống. Mỗi bức ảnh, dù là cá nhân hay tập thể, đều chứa đựng những cảm xúc khó tả: niềm vui rạng ngời trên khuôn mặt, ánh mắt hào hứng, và đôi lúc là những giọt nước mắt lăn dài trên má khi chợt nhận ra rằng, thời gian bên nhau không còn nhiều.
Trong số những bức ảnh đó, có một bức ảnh mà tôi yêu thích nhất. Đó là bức ảnh chụp cả lớp chúng tôi, nắm tay nhau tạo thành một vòng tròn lớn trước cổng trường. Khoảnh khắc ấy, ánh mắt của mỗi người đều hướng về phía trước, đầy ắp niềm tin và hy vọng vào tương lai, nhưng cũng không quên quay đầu nhìn lại, trân trọng từng giây phút đã qua. Bức ảnh không chỉ là kỷ niệm về một thời áo trắng, mà còn là biểu tượng cho sự đoàn kết, yêu thương mà chúng tôi dành cho nhau.
Buổi chụp ảnh kỷ yếu không chỉ là dịp để lưu lại hình ảnh, mà còn là cơ hội để chúng tôi chia sẻ, ôn lại những kỷ niệm đẹp của những năm tháng học trò. Từ những trận bóng đá giữa trưa hè oi ả, những buổi tự học về khuya đến tiếng cười trong giờ giải lao – mỗi câu chuyện đều được kể lại với bao nhiêu tình cảm, khiến không khí càng thêm phần ấm áp.
Khi mặt trời dần khuất bóng sau lưng trường, buổi chụp ảnh kỷ yếu cũng dần khép lại. Mỗi chúng tôi, mang trong mình bao nhiêu hồi ức, bước ra khỏi sân trường với một tâm trạng lẫn lộn của niềm vui và nỗi buồn. Niềm vui vì đã cùng nhau vượt qua một chặng đường dài, nỗi buồn vì biết rằng từ giây phút này, mỗi người sẽ bắt đầu một hành trình mới, có thể sẽ không còn ai bên cạnh.
Tuy nhiên, trong tâm hồn tôi, tôi biết rằng, dù cho tương lai có như thế nào, những kỷ niệm về buổi chụp ảnh kỷ yếu, về những năm tháng học trò sẽ mãi là ngọn lửa ấm áp, soi sáng con đường phía trước của mỗi chúng tôi.
Văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận
Trong cuộc sống của mỗi học sinh THPT, có một thách thức luôn hiện hữu và đòi hỏi sự đối mặt mỗi ngày: áp lực học tập. Dưới ánh đèn le lói của bàn học, qua những đêm thức trắng, tôi – một học sinh lớp 12 – cũng không nằm ngoài vòng xoáy ấy. Tuy nhiên, qua những năm tháng ngồi trên ghế nhà trường, tôi đã dần nhận ra rằng, quan trọng không phải là áp lực, mà là cách chúng ta đối diện và vượt qua nó.
Khoảnh khắc đáng nhớ nhất, khiến tôi suy ngẫm sâu sắc về vấn đề này, đó là buổi tối trước kỳ thi học kỳ quan trọng. Tôi cảm thấy lo lắng, căng thẳng đến nỗi không thể tập trung vào việc ôn tập. Những dòng chữ trên sách vở như mất hết ý nghĩa, chỉ còn lại là nỗi sợ hãi về một kết quả không như mong đợi. Đó là lúc tôi nhận ra rằng, áp lực học tập không chỉ đến từ lượng kiến thức khổng lồ mà còn từ chính tâm lý tiêu cực của bản thân.
Từ đó, tôi bắt đầu tìm hiểu và áp dụng các phương pháp giảm stress: thiền, lập kế hoạch học tập khoa học, thậm chí là dành thời gian cho sở thích cá nhân để tái tạo năng lượng. Qua thời gian, tôi dần học được cách cân bằng giữa học tập và thư giãn, nhận ra rằng, không có áp lực nào là không thể vượt qua nếu chúng ta biết cách đối mặt và xử lý chúng một cách tích cực.
Nhưng hơn cả, tôi còn học được một bài học quý giá khác: sự đồng cảm và chia sẻ. Trong những khoảnh khắc khó khăn, sự động viên, chia sẻ từ bạn bè, thầy cô và gia đình không chỉ giúp tôi giảm bớt áp lực mà còn tạo động lực để tiếp tục bước đi. Điều này khiến tôi nhận ra, trong cuộc sống, dù gặp phải thách thức nào, việc chia sẻ và cảm nhận được sự đồng cảm từ người khác là vô cùng quan trọng. Nó không chỉ giúp chúng ta vượt qua khó khăn mà còn giúp chúng ta cảm thấy được yêu thương, đồng thời mở rộng tâm hồn, học được cách thấu hiểu và quan tâm đến người khác hơn.
Qua bài viết này, tôi muốn gửi gắm đến các bạn học sinh THPT một thông điệp: Hãy đối diện với áp lực một cách tích cực và khoa học. Đừng quên tìm kiếm sự đồng cảm và chia sẻ từ những người xung quanh. Cuộc sống học đường sẽ trở nên ý nghĩa và dễ dàng hơn nhiều khi chúng ta biết cách chia sẻ, yêu thương và cùng nhau vượt qua những thử thách. Hãy nhớ rằng, áp lực chỉ là bước đệm để chúng ta trưởng thành và mạnh mẽ hơn trong cuộc sống.
Qua bài viết này, hy vọng các em học sinh THPT sẽ có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về thể loại văn tự sự, từ đó phát triển lòng yêu thích văn học và khả năng tư duy phê phán, sáng tạo trong học tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
Kiến thức về văn tự sự được trình bày rất chi tiết trong cuốn Sổ tay Ngữ văn cấp 3 All in one. Các bạn học sinh hãy mua ngay cuốn sách này để ôn tập và luyện thi môn Ngữ văn nhé!
Link đọc thử sách: https://drive.google.com/file/d/1rXd2AhvfXcI6qGpQ6k1beyActIkR_BF_/view
Ngoài cuốn Ngữ văn ở trên, bộ sách All in one cấp 3 còn có các cuốn Toán học, Vật lí, Hóa học, Tiếng Anh. Các bạn hãy inbox ngay cho Mcbooks để được tư vấn về bộ sách mà nhận nhiều mã giảm giá cực ưu đãi.
Tkbooks tự hào là nhà xuất bản sách tham khảo cho học sinh hàng đầu tại Việt Nam.