Trình bày ý kiến về một sự kiện có tính thời sự con người trong mối quan hệ với tự nhiên là bài nói và nghe trên lớp các em cần thực hiện ở tuần học thứ 5.
Trong bài viết dưới đây, Tkbooks sẽ hướng dẫn các em từng bước để hoàn thành tốt bài tập này, từ cách chuẩn bị, tìm ý, lập dàn ý cho đến khi viết và chỉnh sửa bài. Đồng thời, bài viết cũng đưa ra một số gợi ý đề tài và bài văn mẫu giúp các em dễ dàng tham khảo, rèn luyện kĩ năng nghị luận xã hội, biết cách bày tỏ chính kiến cá nhân về những sự kiện gắn liền với đời sống thực tế và mối quan hệ mật thiết giữa con người và tự nhiên.
Mời các em tham khảo!
I. Yêu cầu cần đạt
- Nêu được vấn đề thể hiện mối quan hệ giữa con người và tự nhiên thông qua một sự kiện có tính thời sự.
- Triển khai hệ thống luận điểm chặt chẽ, có lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục làm rõ tác động qua lại giữa con người và tự nhiên.
- Nêu và phản bác được các quan điểm trái chiều liên quan đến sự kiện.
- Đề xuất giải pháp thiết thực nhằm khắc phục hạn chế và định hướng con người ứng xử đúng đắn với tự nhiên.
II. Hướng dẫn viết bài văn trình bày ý kiến về một sự kiện có tính thời sự con người trong mối quan hệ với tự nhiên
1. Bước 1: Chuẩn bị
1.1. Lựa chọn đề tài
Cần tìm hiểu các sự kiện thời sự nổi bật liên quan đến con người và tự nhiên qua báo chí, truyền hình hoặc thực tế cuộc sống. Một số đề tài có thể chọn: lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, ô nhiễm không khí, thiếu nước sạch, biến đổi khí hậu…
1.2. Tìm ý
- Trả lời các câu hỏi sau để định hướng nội dung:
- Vấn đề cần được giải quyết là gì?
- Quan điểm, ý kiến của em về vấn đề như thế nào?
- Những luận điểm nào quan trọng để bày tỏ ý kiến?
- Có ý kiến trái chiều không? Nếu có thì cần lập luận, lí lẽ để phản bác
- Cần có những giải pháp nào để khắc phục?
1.3. Lập dàn ý
a. Mở bài:
♦ Giới thiệu sự kiện thời sự đã chọn.
♦ Nêu sự cần thiết phải bàn luận về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên qua sự kiện đó.
b. Thân bài:
♦ Trình bày quan điểm của người viết.
- Luận điểm 1: Giới thiệu bản chất của sự kiện và mối quan hệ con người – tự nhiên trong sự kiện đó.
- Luận điểm 2: Mặt tích cực thể hiện qua sự kiện (tinh thần đoàn kết, bài học kinh nghiệm…).
- Luận điểm 3: Mặt tiêu cực và những hệ lụy mà sự kiện để lại.
♦ Nêu ý kiến trái chiều và phản bác bằng lí lẽ, dẫn chứng.
♦ Đề xuất các giải pháp khả thi để giải quyết và định hướng hành động đúng đắn.
c. Kết bài:
♦ Khẳng định lại tầm quan trọng của việc nhận thức đúng đắn về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.
♦ Rút ra bài học, lời kêu gọi hành động.
2. Bước 2: Viết bài
- Nắm chắc nội dung của từng phần và viết theo bố cục ba phần.
- Bám sát dàn ý đã lập.
- Mỗi đoạn văn phải triển khai một luận điểm rõ ràng.
- Sử dụng từ ngữ liên kết câu, đoạn hợp lí; diễn đạt tự nhiên, dễ hiểu.
- Dẫn chứng chọn lọc, tiêu biểu, gần gũi với đời sống thực tế.
- Phân bố thời gian hợp lí để hoàn thành bài viết.
3. Bước 3: Chỉnh sửa bài viết
- Đọc lại toàn bộ bài để kiểm tra mạch lạc, chặt chẽ.
- Mở bài phải giới thiệu và nêu rõ vấn đề cần bàn luận.
- Thân bài phải có đầy đủ luận điểm, lí lẽ, dẫn chứng phù hợp.
- Cần có phần phản bác quan điểm trái chiều.
- Đảm bảo bài viết có đủ ba phần, câu văn diễn đạt trong sáng, không sai lỗi chính tả, không mắc lỗi ngữ pháp.
III. Bài văn mẫu trình bày ý kiến về một sự kiện có tính thời sự con người trong mối quan hệ với tự nhiên
Sự kiện lũ lụt lịch sử tại miền Bắc và miền Trung Việt Nam gần đây
Những ngày nước dâng trắng xóa trên nhiều tỉnh miền Bắc và miền Trung đã để lại trong lòng mỗi người Việt Nam nỗi xót xa khó quên. Không chỉ là một sự kiện thời sự gây chú ý trên báo đài, lũ lụt còn nhắc nhở chúng ta phải nhìn lại cách con người đang ứng xử với tự nhiên. Bàn về mối quan hệ ấy là điều cần thiết để rút ra bài học cho hiện tại và tương lai.
Tôi cho rằng đợt lũ vừa qua là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ: thiên nhiên không thù ghét con người, nhưng sẽ “phản ứng” khi chúng ta đối xử thiếu tôn trọng. Lũ lụt vốn là hiện tượng tự nhiên, song mức độ tàn phá ngày nay chịu tác động đáng kể từ bàn tay con người. Vì vậy, thay vì chỉ thương xót, chúng ta cần dũng cảm phân tích nguyên nhân, chỉ ra hệ quả và tìm giải pháp sống hài hòa với tự nhiên.
Trước hết, bản chất của sự kiện cho thấy mối quan hệ con người – tự nhiên là mối quan hệ qua lại. Rừng đầu nguồn bị tàn phá, lòng sông bị lấn chiếm, đô thị hóa diễn ra nhanh nhưng hệ thống thoát nước không theo kịp… khiến “vòng tuần hoàn” của nước bị xáo trộn. Khi mưa lớn kéo dài, đất không kịp thấm, dòng chảy bị chặn, nước tích tụ và đổ ập xuống như một sức mạnh không gì cản nổi. Tự nhiên chỉ thực hiện quy luật của nó; chính những can thiệp thiếu hiểu biết của con người đã làm lũ dữ dội hơn.
Trong nghịch cảnh, vẫn có những điều tích cực đáng trân trọng. Tinh thần “lá lành đùm lá rách” bừng sáng: những đoàn xe cứu trợ, những căn bếp dã chiến, những đội tình nguyện băng qua dòng nước để cứu người, phát quà. Hình ảnh học sinh, thầy cô, bộ đội, công an cùng dọn bùn, kê lại bàn ghế cho lớp học sau lũ khiến ta tin vào sức mạnh của tình người. Sự sẻ chia ấy không chỉ giúp đồng bào vượt khó mà còn nhắc chúng ta về trách nhiệm chung trước thiên nhiên.
Tuy vậy, hệ lụy lũ lụt là rất nặng nề: nhà cửa hư hại, mùa màng mất trắng, sinh kế bị gián đoạn, nguy cơ dịch bệnh sau lũ rình rập. Đối với trẻ em, việc học bị gián đoạn; với người lớn, nỗi lo tái thiết kéo dài; với môi trường, đất đai bị xói mòn, rác thải trôi dạt gây ô nhiễm. Những thiệt hại ấy cho thấy cái giá phải trả khi mối quan hệ giữa con người và tự nhiên bị lệch khỏi sự tôn trọng và cân bằng.
Có ý kiến cho rằng lũ lụt là quy luật tất yếu của khí hậu nhiệt đới gió mùa, không nên “quy tội” cho con người. Nhận định này chỉ đúng một nửa. Đúng là lũ lụt không thể triệt tiêu, nhưng tần suất và mức độ nghiêm trọng hoàn toàn có thể giảm nếu chúng ta giữ rừng, trả lại không gian cho sông suối, quy hoạch bền vững và chuẩn bị tốt công tác phòng chống thiên tai. Nói cách khác, con người không làm ra cơn mưa, nhưng có thể khiến hậu quả sau mưa nhẹ đi hoặc nặng thêm.
Từ thực tế ấy, những giải pháp thiết thực cần được thực hiện đồng bộ. Về quản lí, phải bảo vệ nghiêm rừng phòng hộ, chấm dứt lấn chiếm lòng sông suối, quy hoạch đô thị theo hướng “sống chung với nước”, mở không gian thoát lũ và gia cố hệ thống tiêu thoát. Về phòng ngừa, đầu tư cảnh báo sớm, diễn tập ứng phó, dự trữ nhu yếu phẩm cho vùng trũng, vùng ven sông. Về giáo dục, đưa kiến thức môi trường và biến đổi khí hậu vào nhà trường, xây dựng thói quen phân loại rác, không xả thải bừa bãi, tiết kiệm tài nguyên. Ở mức độ mỗi cá nhân, bắt đầu từ những việc nhỏ: trồng thêm cây xanh, không đốt rừng làm nương, không lấn chiếm kênh rạch, tham gia các hoạt động cộng đồng vì môi trường.
Lũ lụt lịch sử ở miền Bắc và miền Trung nhắc chúng ta rằng mối quan hệ giữa con người với tự nhiên chỉ bền vững khi dựa trên sự hiểu biết và tôn trọng. Thiên nhiên nuôi dưỡng con người; con người phải biết gìn giữ thiên nhiên. Hôm nay, nếu mỗi người thay đổi từ nhận thức đến hành động, cùng với những chính sách đúng đắn và bền bỉ, ngày mai chúng ta sẽ có những mùa mưa an toàn hơn, những dòng sông trong lành hơn và một tương lai đáng sống hơn cho tất cả.
Hy vọng những hướng trình bày ý kiến về một sự kiện có tính thời sự con người trong mối quan hệ với tự nhiên ở trên đã giúp các em nắm rõ cách triển khai dàn ý, tìm ý và viết thành một bài văn hoàn chỉnh thật hay và sâu sắc.
Nếu các em muốn có thêm nhiều sơ đồ tư duy, hệ thống kiến thức rõ ràng cùng các bài văn mẫu tham khảo, hãy đọc thử và trải nghiệm cuốn “Làm chủ kiến thức Ngữ Văn bằng sơ đồ tư duy lớp 9 – Luyện thi vào 10, Phần 2: Tiếng Việt – Tập làm văn” do TKBooks phát hành. Cuốn sách sẽ là người bạn đồng hành hữu ích, giúp các em học nhanh – nhớ lâu và đạt điểm cao trong kì thi vào lớp 10.
Link đọc thử sách: https://drive.google.com/file/d/1rNHaFCnRgOCdxSQ2nh_UIUGGZz7ooYpn/view?usp=sharing