Đề thi môn Ngữ văn – kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tỉnh Khánh hòa năm 2016
Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT chuyên
Năm học 2016 – 2017
Môn thi: Ngữ văn ( không chuyên)
Ngày thi 22/06/2016
Thời gian: 120 phút – không kể thời gian giao đề
Đề thi môn Ngữ văn – kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tỉnh Khánh hòa năm 2016 – phần tiếng việt
Câu I: ( 2 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh;
“Bố ở chiến khu bố lo việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”
1. Đoạn thơ trên trích từ tác phẩm nào? Tác giả là ai? ( 0,5 điểm)
2. Nhận vật người bà đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Lý giải về việc không tuân thủ phương châm hội thoại đó. (0,75 điểm)
3. Nêu cảm nhận của em về hình ảnh người bà trong đoạn thơ trên (0,75)
Gợi ý trả lời:
1. Đoạn thơ trên trích từ bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt.
2. Người bà đã vi phạm phương châm hội thoại về chất (phương châm không nói điều mà mình tin là sai hoặc không có bằng chứng xác thực).
Lý giải: Bà dặn cháu trong thư gửi bố phải “chớ kể này kể nọ, cứ bảo nhà vẫn được bình yên” mặc dù thực tế, nhà cửa đã bị giặc đốt cháy tan hoang. Bà muốn con trai đang ở chiến khu yên tâm công tác nên cố ý không tuân thủ phương châm hội thoại này.
3. Hình ảnh người bà trong đoạn thơ:
Người bà hiện lên với hình ảnh tảo tần, giàu tình yêu thương, sẵn sàng hy sinh vì con cháu.
Dù gian khổ, thiếu thốn, bà vẫn kiên cường, vững lòng, không than thở, để lại trong lòng cháu những bài học quý giá về ý chí kiên định, lòng yêu thương và sự hy sinh thầm lặng.
Đề thi môn Ngữ văn – kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tỉnh Khánh hòa năm 2016 – phần làm văn
Câu II: ( 3 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: “Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con,…”
(Trích Cổng trường mở ra, Lý Lan)
Từ việc người mẹ không cầm tay dắt con đi tiếp mà buông tay để con tự đi, em hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 400 chữ) bàn về tính tự lập.
Gợi ý bài làm:
Tự lập là một đức tính cần thiết để mỗi cá nhân trưởng thành, tự mình đối mặt với khó khăn, thách thức trong cuộc sống. Trong đoạn trích Cổng trường mở ra của Lý Lan, hình ảnh người mẹ buông tay để con tự bước qua cánh cổng trường chính là biểu tượng của sự tự lập, khuyến khích con tự mình đương đầu với thế giới rộng lớn bên ngoài.
Tự lập là khả năng tự mình làm chủ cuộc sống, tự chịu trách nhiệm với quyết định của mình. Tính tự lập giúp mỗi cá nhân tự tin hơn, phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và trưởng thành về mọi mặt. Những người có tính tự lập luôn chủ động tìm cách vượt qua khó khăn, không ngại học hỏi và cố gắng.
Người không có tính tự lập thường dựa dẫm vào người khác, sợ hãi khi phải đối mặt với những tình huống mới lạ. Họ thiếu kỹ năng tự chăm sóc bản thân và khó lòng phát triển hết tiềm năng. Ngược lại, người tự lập biết cách kiểm soát cuộc sống của mình, đưa ra những quyết định phù hợp và đạt được thành công trong học tập, công việc.
Trong quá trình trưởng thành, sự định hướng và hỗ trợ từ gia đình, nhà trường rất quan trọng nhưng không thể thay thế cho khả năng tự lập của mỗi cá nhân. Người mẹ trong Cổng trường mở ra chỉ dẫn con đến cổng trường, buông tay và khuyến khích con can đảm bước đi. Điều này thể hiện sự tin tưởng của mẹ vào khả năng của con và đồng thời giúp con nhận ra trách nhiệm của mình trong hành trình mới.
Tính tự lập không chỉ là mục tiêu cá nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội vững mạnh, nơi mọi người biết cách đối mặt với khó khăn, tự giải quyết vấn đề. Để phát triển tính tự lập, mỗi cá nhân cần chủ động rèn luyện, vượt qua nỗi sợ và không ngừng học hỏi. Đừng ngần ngại đương đầu với thử thách, vì chính những lúc khó khăn, bạn mới khám phá được tiềm năng của bản thân.
Câu III (5 điểm)
Bằng việc sáng tạo tình huống bất ngờ tự nhiên mà hợp lý, đoạn trích chiếc lược ngà đã thể hiện thật cảm động tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.”
(Sách Ngữ văn 9 – tập 1 – NXB Giáo dục 2016, trang 202)
Dựa vào đoạn trích chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng em hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
Gợi ý bài làm:
Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng là một câu chuyện xúc động về tình cha con trong bối cảnh chiến tranh đầy éo le và khốc liệt. Đoạn trích đã làm nổi bật tình cảm cha con sâu nặng và cao đẹp thông qua tình huống truyện bất ngờ, tự nhiên mà hợp lý.
1. Tình huống truyện:
Ông Sáu trở về nhà sau tám năm xa cách với niềm khao khát gặp lại con gái. Tuy nhiên, bé Thu – con gái ông Sáu – lại không nhận ra ông là cha do vết sẹo trên mặt, khiến tình huống gặp gỡ đầu tiên của hai cha con trở nên đầy bi kịch và cảm xúc.
Tình huống này vừa tự nhiên, vừa hợp lý, xuất phát từ tâm lý trẻ con. Bé Thu nhất định không gọi ông Sáu là cha vì hình ảnh người cha trong trí nhớ của bé hoàn toàn khác với ông Sáu thực tế.
Chỉ đến khi ông Sáu sắp phải rời đi, bé Thu mới nhận ra và chạy đến ôm cha, gọi một tiếng “Ba” xúc động, khiến cả cha và con đều trào nước mắt.
2. Tình cha con sâu nặng:
Trước khi về chiến khu, ông Sáu đã hứa sẽ làm một chiếc lược ngà tặng con. Ở chiến khu, ông tìm mọi cách kiếm được khúc ngà voi và tỉ mỉ làm một chiếc lược đẹp để tặng con. Dù chiếc lược chưa thể trao đến tay con, nhưng nó là biểu tượng thiêng liêng của tình cha con sâu nặng.
Ông Sáu trút hơi thở cuối cùng sau khi bị thương nặng trong một trận đánh, nhưng ông vẫn cố trao chiếc lược cho đồng đội với mong muốn chuyển lại cho con gái.
3. Tình huống bất ngờ, hợp lý:
Chiếc lược ngà là hình ảnh tượng trưng cho tình cha con sâu sắc. Tình huống cha con gặp lại rồi chia xa vĩnh viễn trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh đã tạo nên chiều sâu cảm xúc cho câu chuyện.
Sự kiện bé Thu nhận ra cha, tiếng gọi “Ba” nghẹn ngào và hình ảnh ông Sáu tỉ mỉ làm chiếc lược ngà đã khắc họa rõ nét tình cảm cha con.
4. Nghệ thuật xây dựng truyện:
Nguyễn Quang Sáng đã khéo léo xây dựng tình huống truyện bất ngờ, hợp lý, thể hiện tình cha con trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
Ngôn ngữ truyện giản dị nhưng giàu cảm xúc, giúp người đọc thấm thía sự khắc nghiệt của chiến tranh và ý nghĩa cao đẹp của tình cha con.
Kết luận:
Tình huống truyện trong Chiếc lược ngà đã làm nổi bật tình cha con sâu nặng và cao đẹp. Bằng việc sáng tạo tình huống bất ngờ, tự nhiên mà hợp lý, Nguyễn Quang Sáng đã mang đến cho người đọc một câu chuyện xúc động về tình cảm gia đình trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
Xem thêm:
- Đề thi + Đáp án tuyển sinh vào lớp 10 môn Toán tỉnh Hòa Bình năm 2016
- Đề thi + Đáp án tuyển sinh vào lớp 10 môn Toán tỉnh Hải Phòng năm 2016