Đáp án đề thi tuyển sinh lớp 10 môn Văn TP HCM 2025 – 2026
I. Đề thi tuyển sinh lớp 10 môn Văn TP HCM 2025 – 2026
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2025 – 2026
KHÓA NGÀY 06, 07 THÁNG 6 NĂM 2025
Môn thi: Ngữ văn
Ngày thi: 06 tháng 6 năm 2025
Thời gian làm bài: 120 phút (Không tính thời gian phát đề)
(Đề thi gồm 02 trang)
Chủ đề: TRÊN HÀNH TRÌNH TRƯỞNG THÀNH…
(Hành trình không chỉ bắt đầu từ tháng ngày mà còn bắt đầu từ những yêu thương)
Trưởng thành không chỉ là lớn lên mà còn là biết nhận ra giá trị trong cuộc sống
I. Đọc hiểu văn bản văn học và viết đoạn văn nghị luận văn học (5,0 điểm)
Con nằm – Tế Hanh
Một chiếc giường nhỏ hẹp
Cha mẹ nằm hai bên
Khoảng giữa là nơi êm
Con lật
Con trườn
Con cười
Con réo
Con nằm giữa cha và mẹ
Cuộc đời nằm giữa yêu thương
Làn sóng giữa hai bờ biển bắc
Cánh chim bay giữa bầu trời xanh
Mặt lá giữa hai bờ cây thân
Nụ hoa giữa hai bờ hương lành
Cái nhìn yêu
Lời nói khẽ
Như tiếng ngân giữa hai bờ lặng lẽ
Con nằm vui giữa mẹ và cha.
(Vũ Tuấn Anh (giới thiệu và tuyển chọn), Tế Hanh – Tác phẩm chọn lọc, NXB Giáo dục Việt Nam, 2009, trang 81–82)
Câu 1 (3,0 điểm)
a. Chỉ ra những động từ diễn tả hành động của con khi nằm trong chiếc nôi êm. (0,5 điểm)
b. Em hiểu như thế nào về nội dung hai dòng thơ:
“Con nằm giữa cha và mẹ / Cuộc đời nằm giữa yêu thương”? (0,75 điểm)
c. Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng nhận xét về thơ Tế Hanh:
“Chất ít mà nghĩa rất nhiều. Không phải nghĩa nữa, mà là hồn, tâm hồn, cái không thể đo bằng đơn vị cụ thể nghĩa”.
Xác định hai từ trực tiếp trong trường hợp trên và chuyển lời dẫn ấy thành lời dẫn gián tiếp. (0,75 điểm)
Câu 2 (2,0 điểm)
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nội dung chủ đề và một số nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Con nắm (Tế Hanh).
II. Đọc hiểu văn bản nghị luận và viết bài văn nghị luận xã hội (5,0 điểm)
Nhận biết và phân biệt bên trong với bên ngoài, bản sắc và màu sắc, sự thật và ngụy tạo là kĩ năng thiết yếu trong một xã hội không tin cậy con người ta đang sống. Đôi khi người đọc có thể thấy rõ điều này qua nhiều biểu hiện: Ta phản xạ và nếm để mà nhận ra một thứ đồ uống đã lan truyền trên mạng, đến khi nếm thì chúng mình đã đủ tỉnh táo để nhận ra sự thật đằng sau nó là đồ để vào thùng rác, để rồi ta góp phần lan truyền những điều vô nghĩa, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Đọc thấy hay không có nghĩa là hiểu thấu đáo. Đọc thấy đúng chưa chắc là đúng. Đọc thấy hợp chưa hẳn là trưởng thành. Đọc thấu những điều ngược lại với bản thân là khó khăn. Biết “đọc” không chỉ khiến ta khôn ngoan hơn, mà còn khiến ta có thể bao dung hơn với những gì ta gặp.
(Theo Hà Nhân, Bay xuyên những tầng mây, NXB Văn học, 2016, trang 197–198)
Câu 1 (1,0 điểm)
Hãy phân tích tác dụng của lí lẽ và bằng chứng đối với luận điểm trong đoạn đầu của văn bản trên.
Câu 2 (4,0 điểm)
Văn bản trên đã gợi ra vấn đề: việc “biết đọc” – biết nhận ra những giá trị tốt đẹp (sự thật, tình yêu thương, điều ngay lẽ phải, …) đang bị che lấp – là một biểu hiện của sự trưởng thành.
Em hãy viết bài văn nghị luận xã hội bàn về vấn đề trên.
— HẾT —
Thí sinh không sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.
II. Đáp án đề thi tuyển sinh lớp 10 môn Văn TP HCM 2025 – 2026
✍️ PHẦN I: ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN VĂN HỌC & VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC (5,0 điểm)
Câu 1 (3,0 điểm)
1. Các động từ diễn tả hành động của con khi nằm trong chiếc nôi êm:
“lật”, “trườn”, “cười, “réo”
✅ => 0,5 điểm.
2. Giải thích nội dung hai dòng thơ:
“Con nằm giữa cha và mẹ
Cuộc đời nằm giữa yêu thương”
➡ Hai dòng thơ thể hiện sự ấm áp, an toàn và hạnh phúc khi con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ. Từ “nằm giữa” mang ý nghĩa không chỉ là vị trí vật lý, mà còn là biểu tượng cho việc con được nuôi dưỡng trong vòng tay yêu thương, là môi trường lý tưởng để con phát triển cả thể chất lẫn tinh thần.
✅ => 0,75 điểm.
3. Chuyển lời dẫn & xác định từ trực tiếp:
Từ ngữ dẫn trực tiếp: “Chất ít mà nghĩa rất nhiều. Không phải nghĩa nữa, mà là hồn, tâm hồn, cái không thể đo bằng đơn vị cụ thể nghĩa”
Chuyển thành lời dẫn gián tiếp:
→ Nhà thơ Chế Lan Viên từng nhận xét rằng thơ của Tế Hanh có chất ít nhưng nghĩa rất nhiều, không chỉ là nghĩa mà còn là hồn, tâm hồn – những điều không thể đo bằng đơn vị cụ thể.
✅ => 0,75 điểm.
Câu 2 (2,0 điểm)
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nội dung chủ đề và một số nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Con nằm (Tế Hanh):
Gợi ý đoạn văn:
Bài thơ Con nằm của Tế Hanh là một khúc ca nhẹ nhàng, thấm đượm tình cảm gia đình. Nội dung chủ đề của bài thơ là sự nâng niu, bao bọc và yêu thương mà cha mẹ dành cho con cái – một yếu tố quan trọng trên hành trình trưởng thành của mỗi người. Hình ảnh “Con nằm giữa cha và mẹ / Cuộc đời nằm giữa yêu thương” là một ẩn dụ tinh tế cho sự lớn lên trong tình cảm gia đình đầm ấm. Nghệ thuật nổi bật trong bài là giọng thơ dịu dàng, kết hợp hình ảnh giàu tính gợi cảm, đặc biệt là các phép so sánh, ẩn dụ: “làn sóng giữa hai bờ biển bắc”, “nụ hoa giữa hai bờ hương lành”… Tất cả đã tạo nên một không gian yên bình, ấm cúng – nơi tình yêu thương là nền tảng để đứa trẻ phát triển toàn diện. Qua đó, bài thơ không chỉ gợi nhớ về ký ức tuổi thơ mà còn nhấn mạnh vai trò quan trọng của gia đình trong việc nuôi dưỡng nhân cách con người.
✅ => Đảm bảo nội dung, độ dài và các yêu cầu về nghệ thuật, nội dung chủ đề.
✍️ PHẦN II: ĐỌC – HIỂU & NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (5,0 điểm)
Câu 1 (1,0 điểm)
Phân tích tác dụng của lí lẽ và bằng chứng trong đoạn đầu văn bản:
Trong đoạn đầu văn bản, tác giả đã sử dụng lí lẽ kết hợp với bằng chứng thực tế để làm nổi bật luận điểm: “Trong xã hội hiện đại, con người cần có khả năng phân biệt đúng – sai, thật – giả.” Các lí lẽ được đưa ra có tính khái quát, logic như: “xã hội không tin cậy”, “nguy cơ từ thông tin sai lệch”. Bên cạnh đó, tác giả nêu dẫn chứng cụ thể như việc người đọc lan truyền thông tin sai lệch về đồ uống “ngon trên mạng nhưng thực tế lại bỏ đi”. Chính sự kết hợp này đã giúp bài viết trở nên thuyết phục, sinh động và gợi mở cho người đọc về sự cần thiết của tư duy phản biện, kỹ năng nhận thức trong đời sống hiện đại.
Câu 2 (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận xã hội về vấn đề: “Biết đọc – biết nhận ra giá trị tốt đẹp là biểu hiện của sự trưởng thành.”
Gợi ý bài viết:
Trưởng thành không chỉ là sự lớn lên về thể chất mà còn là sự phát triển về nhận thức, tâm hồn. Một trong những biểu hiện rõ nét của sự trưởng thành là khả năng “biết đọc” – tức là biết phân tích, đánh giá đúng – sai, đẹp – xấu trong dòng chảy thông tin hiện đại. Trong xã hội ngày nay, con người tiếp xúc với vô vàn luồng thông tin, từ sách báo, mạng xã hội đến giao tiếp hằng ngày. Nếu không biết chọn lọc và suy ngẫm, chúng ta dễ dàng bị dẫn dắt bởi những giá trị sai lệch, thậm chí phản văn hóa. Người trưởng thành là người biết nhận ra những giá trị tốt đẹp như lòng yêu thương, sự thật, điều đúng đắn và biết sống theo những điều đó. “Biết đọc” không đơn thuần là tiếp thu mà còn là biết phản biện, biết đồng cảm và biết phát triển bản thân qua từng trang viết, từng bài học cuộc sống. Ngược lại, nếu không có khả năng này, con người dễ đánh mất chính mình giữa những ồn ào giả tạo. Vì vậy, mỗi người, đặc biệt là người trẻ, cần rèn luyện tư duy phản biện, học cách “đọc” cuộc sống một cách sâu sắc, bản lĩnh và đầy nhân văn.
Bài văn tham khảo:
Trong hành trình trưởng thành của mỗi con người, có những bước ngoặt quan trọng không nằm ở tuổi tác, không đo lường bằng chiều cao hay những tấm bằng khen, mà được thể hiện ở sự thay đổi trong nhận thức, trong cách nhìn nhận và đối diện với thế giới. Một trong những dấu hiệu rõ nét nhất của sự trưởng thành ấy chính là khả năng “biết đọc” – biết nhìn thấu và nhận ra những giá trị tốt đẹp giữa muôn vàn ồn ào, giả tạo của cuộc sống hiện đại.
Trước hết, cần hiểu rằng “biết đọc” không chỉ là kỹ năng tiếp nhận mặt chữ từ trang sách hay màn hình điện thoại. “Biết đọc” là biết suy nghĩ, biết phân tích, biết cảm nhận và đánh giá đúng – sai, thật – giả, đẹp – xấu từ những điều ta tiếp xúc mỗi ngày. Đó có thể là một bài báo, một đoạn phim, một dòng trạng thái trên mạng xã hội, hay thậm chí là một hành động nhỏ trong cuộc sống thường nhật. Người biết đọc không dừng lại ở việc tiếp nhận thông tin, mà còn biết chọn lọc, phản biện và rút ra bài học cho riêng mình. Và đó chính là nền tảng của một tâm hồn trưởng thành.
Trong xã hội hiện đại, khi mạng xã hội và công nghệ trở thành một phần không thể thiếu của đời sống, con người ngày càng dễ bị chi phối bởi thông tin bề nổi. Những điều “hot”, những trào lưu gây sốt, những câu chuyện giật gân nhiều khi thu hút hơn sự thật và điều đúng đắn. Thế nhưng, người trưởng thành sẽ không vội vàng chia sẻ, hùa theo, mà sẽ dừng lại, suy nghĩ: “Điều này có thật không?”, “Ai sẽ bị ảnh hưởng nếu mình lan truyền thông tin này?”, “Giá trị đằng sau câu chuyện ấy là gì?”… Chính những câu hỏi đó mới tạo nên sự khác biệt giữa một người chỉ biết “đọc” và một người “biết đọc”.
Biết đọc cũng là biết nhận ra và trân trọng những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Giữa những thị phi, bon chen và lừa dối, người trưởng thành vẫn biết tin vào sự thật, sự tử tế và lòng nhân hậu. Họ không đánh mất niềm tin vào con người chỉ vì vài câu chuyện tiêu cực, mà vẫn tin rằng “một giọt sáng có thể làm dịu cả màn đêm”. Họ biết đọc một nụ cười chân thành giữa phố xá vội vã, biết đọc sự hy sinh thầm lặng của cha mẹ, thầy cô, biết đọc cả những tổn thương ẩn sau ánh mắt buồn của bạn bè để mà chia sẻ và yêu thương.
Biết đọc không phải là điều có sẵn, mà là kết quả của một quá trình rèn luyện lâu dài. Mỗi người cần học cách lắng nghe, học cách quan sát, học cách sống chậm lại để thấu hiểu sâu hơn. Sách vở là một kênh quan trọng giúp chúng ta rèn kỹ năng ấy. Nhưng cuộc sống cũng chính là một cuốn sách không có trang bìa, đầy ắp những bài học vô giá. Nếu chúng ta chỉ “đọc” mà không “nghĩ”, không “cảm”, thì có khác nào người qua đường lướt qua những tấm biển báo mà chẳng hiểu ý nghĩa phía sau. Còn khi ta thực sự biết đọc, ta có thể nhận ra đâu là điều nên theo đuổi, đâu là giá trị cần gìn giữ, và đâu là những điều cần dũng cảm từ chối.
Chẳng hạn, một bạn học sinh khi mới tiếp xúc với mạng xã hội có thể bị hấp dẫn bởi các nội dung giải trí, các cuộc tranh luận vô nghĩa, các thông tin sai lệch. Nhưng nếu bạn ấy được định hướng đúng, học cách “đọc” có chọn lọc, biết tìm đến những nguồn tri thức, những nội dung truyền cảm hứng sống tích cực, thì bạn ấy đã bước thêm một bước vững vàng trên hành trình trưởng thành. Và không chỉ dừng lại ở mạng xã hội, việc biết đọc còn giúp bạn nhận ra tình yêu thương từ cha mẹ qua từng bữa cơm đơn giản, thấy được sự tận tâm của thầy cô trong từng nét phấn, từng bài giảng. Từ đó, bạn sống biết ơn, sống có trách nhiệm hơn với bản thân và người khác.
Tuy nhiên, đáng tiếc là trong xã hội ngày nay, không phải ai cũng biết “đọc” theo cách ấy. Nhiều người chỉ nhìn bề ngoài, đánh giá người khác qua vài dòng tiểu sử, vài tấm ảnh hay vài lời đồn. Nhiều người ngộ nhận những điều hào nhoáng là thành công, coi sự giả tạo là bình thường. Họ đọc nhưng không hiểu, nghe nhưng không thấu, sống nhưng không nghĩ. Và họ mãi đứng yên, không thể trưởng thành.
Vì thế, mỗi người – đặc biệt là người trẻ – cần học cách rèn luyện tư duy phản biện, nuôi dưỡng lòng yêu thương và sự tỉnh táo trong tiếp nhận thông tin. Hãy bắt đầu từ những điều đơn giản nhất: một cuốn sách hay, một cuộc trò chuyện sâu sắc, một lần dám đặt câu hỏi “vì sao?” trước một hiện tượng xã hội. Đó là cách để chúng ta học “đọc”, để ta không bị cuốn trôi trong dòng đời hỗn loạn, mà vẫn giữ được bản lĩnh, niềm tin và phẩm giá của chính mình.
Tóm lại, “biết đọc” không phải là chuyện học sinh hay người lớn, mà là chuyện của mỗi người trong hành trình làm người. Biết đọc là khi ta hiểu giá trị của sự thật, của yêu thương và cái đúng. Biết đọc là khi ta không còn sống hời hợt, mà sống sâu sắc và có ý nghĩa. Và chính khi ấy, ta đã thực sự trưởng thành – không chỉ bằng tuổi tác, mà bằng trái tim và nhận thức.
🎉 Chúc mừng sĩ tử 2K10 vừa hoàn thành kỳ thi vào 10!
Một hành trình mới – 3 năm cấp 3 đầy thử thách – đang chờ đón bạn phía trước. Đừng để bỡ ngỡ và “lạc trôi” giữa kiến thức mới lạ, nâng cấp ngay hành trang với bộ sách Sổ tay cấp 3 – All in one từ TKBooks!
Bộ sách “nhỏ mà có võ” dành riêng cho học sinh THPT:
- Tổng hợp kiến thức trọng tâm 6 môn: : Toán – Văn – Anh – Hóa Học – Sinh Học – Vật Lý
- Gói gọn lý thuyết + công thức + mẹo làm bài trong sổ tay siêu gọn nhẹ
- Dễ tra cứu – học nhanh – nhớ lâu
- Phù hợp để mang đi học thêm, ôn luyện mọi lúc mọi nơi!
Đừng chờ đến khi mất gốc mới tìm cách cứu chữa – chuẩn bị từ hôm nay để vững vàng suốt 3 năm cấp 3 và kì thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia trong tương lai!
📥 Xem chi tiết và đặt mua ngay tại đây: https://sotaykienthuc.tkbooks.vn/
