ĐÁP ÁN ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO 10 MÔN VĂN TỈNH NGHỆ AN 2024 – 2025
I. Đề thi Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2024 Nghệ An
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
KỲ THI TUYỄN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2024 – 2025
Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề
Câu 1. Đọc hiểu (2,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Hoa cải vàng
Dâm bụt thì đỏ
Trên triền đê gió anh ta thả diều
Ta vùi khoai nướng ta chạy ta trốn giữa xanh mơn mởn luống mạ Mẹ gieo
Dốc làng cheo leo bao mùa thất bát
Dáng người còng lưng miệt mài gieo hạt Cánh đồng nứt nẻ hốc hác tia nhìn
Cha ta vẫn tin vẫn cày vẫn cuốc
Đường làng lại thơm mùi rơm thân thuộc
Bão về xô đổ cây gạo đầu làng
Lũy tre lại mọc những mùa nên măng Đình làng cong
Hoa xoan thì tim
Hoàng hôn xuống là cánh cò
Trong những giấc mơ Ta ôm rơm ngủ
Mùa ta no đủ
Vì còn quê hương
(Quê nội, Nguyễn Phan Quế Mai, Tổ quốc gọi tên mình, NXB Phụ nữ, 2015, tr.10)
Thực hiện các yêu cầu sau:
a. Xác định thể thơ của đoạn trích.
b. Chỉ ra từ láy, từ ghép trong các từ sau: cánh đồng, mơn mởn.
c. Hình ảnh quê hương hiện lên như thế nào trong những dòng thơ in đậm?
d. Nếu một thông điệp có ý nghĩa mà em nhận được từ đoạn trích.
Câu 2. Nghị luận xã hội (3,0 điểm)
Mùa ta no đủ
Vì còn quê hương
Từ gợi dẫn trên, hãy viết bài văn về chủ đề: Thế hệ trẻ hôm nay cần thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương.
Câu 3. Nghị luận văn học (5,0 điểm)
Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai trong đoạn trích sau:
…
Ông nằm vật trên giường vắt tay lên trán nghĩ ngợi vẩn vơ. Ông lại nghĩ về cái làng của ông, lại nghĩ đến những ngày cùng làm việc với anh em. Ồ, sao mà độ ấy vui thể. Ông thấy mình như trẻ ra. Cũng hát hỏng, bông phèng, cũng đào, cũng cuốc mê man suốt ngày. Trong lòng ông lão lại thấy náo nức hẳn lên. Ông lại muốn về làng, lại muốn được cùng anh em đào đường đắp ụ, xẻ hào, khuân đá… Không biết cái chòi gác ở đầu làng đã dựng xong chưa? Những đường hầm bí mật chắc còn là khướt lắm. Chao ôi! Ông lão nhớ làng, nhớ cái làng quá.
[…]
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
– Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được. Ông kiểm điểm từng người trong óc. Không mà, họ toàn là những người có tinh thần cả mà. Họ đã ở lại làng, quyết tâm một sống một chết với giặc, có đời nào lại cam tâm làm điều nhục nhã ấy!… Nhưng sao lại nảy ra cái tin như vậy được? Mà thẳng chánh Bệu thì đích là người làng không sai rồi. Không có lửa làm sao có khói? Ai người ta hơi đâu bịa tặc ra những chuyện ấy làm gì. Chao ôi! Cực nhục chưa, cả làng Việt gian! Rồi đây biết làm ăn, buôn bán ra sao? Ai người ta chữa. Ai người ta buôn bán mấy. Suốt cả cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hằn cái giống Việt gian bản nước … Lại còn bao nhiêu người làng, tan tác mỗi người một phương nữa, không biết họ đã rõ cái cơ sự này chưa? …
(Trích Làng, Kim Lân, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2023, tr.162-163, tr.166)
II. Đáp án Đề thi Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2024 Nghệ An
Câu 1: Đọc hiểu (2,0 điểm)
a. Xác định thể thơ của đoạn trích.
Đoạn trích được viết theo thể thơ tự do.
b. Chỉ ra từ láy, từ ghép trong các từ sau: cánh đồng, mơn mởn.
Từ ghép: cánh đồng
Từ láy: mơn mởn
c. Hình ảnh quê hương hiện lên như thế nào trong những dòng thơ in đậm?
Hình ảnh quê hương trong những dòng thơ in đậm hiện lên rất đẹp và thân thuộc. Đó là một quê hương với hoa cải vàng, dâm bụt đỏ, triền đê có gió và diều bay. Cánh đồng nứt nẻ, hốc hác với dáng người còng lưng miệt mài gieo hạt. Quê hương còn là nơi có mùi thơm của rơm, lũy tre mọc, đình làng cong, hoa xoan tim tím, và cánh cò trong hoàng hôn. Tất cả những hình ảnh này tạo nên một bức tranh quê hương yên bình, giản dị và đầy sức sống.
d. Nếu một thông điệp có ý nghĩa mà em nhận được từ đoạn trích.
Thông điệp có ý nghĩa từ đoạn trích này là tình yêu và lòng biết ơn đối với quê hương. Quê hương là nơi gắn bó với những kỷ niệm tuổi thơ, nơi có những con người chịu khó, miệt mài lao động dù cuộc sống còn nhiều khó khăn. Quê hương là nơi chứa đựng những giá trị tinh thần quý báu và nuôi dưỡng tâm hồn con người.
Câu 2: Nghị luận xã hội (3,0 điểm)
Đề bài: Mùa ta no đủ vì còn quê hương. Từ gợi dẫn trên, hãy viết bài văn về chủ đề: Thế hệ trẻ hôm nay cần thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương.
Bài làm:
Quê hương là nơi chôn nhau cắt rốn, nơi nuôi dưỡng và trưởng thành. Đối với mỗi người, quê hương luôn chiếm một vị trí đặc biệt trong trái tim. Thế hệ trẻ hôm nay, sống trong thời đại hiện đại và tiện nghi, càng cần phải thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương bằng những hành động thiết thực và ý nghĩa.
Trước hết, thế hệ trẻ cần biết trân trọng và giữ gìn những giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của quê hương. Những lễ hội, phong tục, tập quán là những di sản văn hóa vô giá mà ông cha ta đã để lại. Việc tham gia và duy trì các hoạt động văn hóa, lễ hội là một cách để thế hệ trẻ thể hiện lòng biết ơn và bảo vệ những giá trị đó cho các thế hệ mai sau.
Thứ hai, thế hệ trẻ cần học tập và rèn luyện bản thân để góp phần xây dựng quê hương. Học tập chăm chỉ, đạt thành tích cao, không chỉ vì bản thân mà còn để làm rạng danh quê hương. Những kiến thức và kỹ năng mà chúng ta học được sẽ là nền tảng vững chắc để chúng ta có thể đóng góp cho sự phát triển của quê hương trong tương lai.
Thứ ba, thế hệ trẻ cần tham gia vào các hoạt động xã hội, thiện nguyện để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn trong cộng đồng. Những hành động nhỏ như tham gia dọn dẹp vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, giúp đỡ người nghèo, người già neo đơn sẽ góp phần làm cho quê hương trở nên tươi đẹp và ấm áp hơn.
Cuối cùng, thế hệ trẻ cần biết ơn và tri ân những người đã cống hiến cho quê hương, đặc biệt là các bậc tiền bối, các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước. Việc tôn vinh và ghi nhớ công lao của họ là một cách để chúng ta thể hiện lòng biết ơn và trách nhiệm đối với quê hương.
Tóm lại, thế hệ trẻ hôm nay cần thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương bằng cách trân trọng và bảo vệ những giá trị văn hóa, học tập và rèn luyện bản thân, tham gia các hoạt động xã hội và tri ân những người đã cống hiến cho quê hương. Chỉ khi đó, chúng ta mới xứng đáng với những gì mà quê hương đã dành cho mình và góp phần xây dựng một quê hương ngày càng giàu đẹp và phát triển.
Câu 3: Nghị luận văn học (5,0 điểm)
Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai trong đoạn trích.
Bài làm:
Nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân là một hình tượng tiêu biểu cho lòng yêu nước, yêu làng của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Đoạn trích kể về diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc. Tâm trạng của ông Hai trải qua nhiều cung bậc khác nhau, từ niềm vui khi nhớ về làng, đến nỗi đau khổ, tủi nhục và cuối cùng là niềm tin vào làng, vào những người dân làng của mình.
+ Khi ông Hai nhớ về làng:
Khi ông Hai nằm vắt tay lên trán nghĩ ngợi về làng, ông nhớ về những ngày vui vẻ, hạnh phúc khi cùng anh em làm việc. Những ký ức đẹp đẽ ấy làm ông cảm thấy trẻ lại, lòng náo nức và muốn trở về làng. Ông nhớ lại những ngày cùng anh em đào đường, đắp ụ, xẻ hào, khuân đá. Những hình ảnh này không chỉ là kỷ niệm vui vẻ mà còn là những biểu tượng của sự đoàn kết, gắn bó và quyết tâm bảo vệ quê hương. Tâm trạng ông lúc này tràn đầy niềm vui và hy vọng, ông thấy mình như trẻ lại và háo hức muốn trở về quê nhà để tiếp tục công việc.
+ Khi nghe tin làng theo giặc:
Tuy nhiên, khi về đến nhà, nghe tin làng mình theo giặc, tâm trạng ông Hai thay đổi hoàn toàn. Ông cảm thấy tủi thân, đau khổ và nhục nhã. Những câu hỏi xoáy sâu vào tâm trí ông: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư?” Nỗi đau đớn và sự tủi hổ khiến ông không thể kiềm chế được nước mắt. Nhìn lũ con, ông càng cảm thấy tủi hổ khi nghĩ rằng chúng cũng sẽ bị người ta rẻ rúng, hắt hủi vì là con của những người Việt gian. Ông đau đớn và căm giận khi nghĩ về sự nhục nhã mà cái làng của ông phải gánh chịu.
+ Niềm tin vào làng:
Tuy nhiên, sâu thẳm trong lòng ông Hai vẫn còn niềm tin vào những người dân làng. Ông kiểm điểm từng người trong óc và tin rằng họ là những người có tinh thần, quyết tâm sống chết với giặc, không thể nào cam tâm làm điều nhục nhã ấy. Sự mâu thuẫn trong tâm trạng của ông Hai thể hiện rõ qua những suy nghĩ và cảm xúc trái ngược nhau, giữa sự căm phẫn, đau đớn và niềm tin, hy vọng.
Cuối cùng, ông Hai vẫn giữ vững niềm tin vào làng, vào những người dân làng của mình. Dù có tin đồn làng theo giặc, ông vẫn tin rằng đó chỉ là tin đồn vô căn cứ. Niềm tin ấy giúp ông vượt qua nỗi đau khổ, nhục nhã và tiếp tục cuộc sống với niềm tin vào sự trong sạch của làng. Ông ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không đúng, tự hỏi liệu dân làng mình có thể cam tâm làm điều nhục nhã ấy không. Sự kiểm điểm từng người trong óc là minh chứng cho niềm tin sâu sắc của ông vào sự trung thực và lòng yêu nước của người dân làng.
Kết luận:
Tâm trạng của ông Hai trong đoạn trích được Kim Lân miêu tả một cách tinh tế và sâu sắc. Từ niềm vui, hy vọng đến nỗi đau khổ, nhục nhã và cuối cùng là niềm tin, hy vọng. Nhân vật ông Hai là hiện thân của lòng yêu nước, yêu làng, và niềm tin vào sự trong sạch, trung thực của con người. Qua đó, Kim Lân đã thể hiện được tinh thần và lòng yêu nước của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Tâm trạng phức tạp của ông Hai không chỉ phản ánh sự mâu thuẫn nội tâm mà còn là biểu tượng cho lòng trung thành và tình yêu quê hương sâu sắc.
Hy vọng rằng bài viết Đề thi Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2024 Nghệ An kèm đáp án chi tiết ở trên sẽ giúp các em học sinh và quý thầy cô có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cũng như đạt điểm cao hơn trong kỳ thi vào 10 sắp tới.
Chúc các em luôn giữ vững niềm tin, nỗ lực không ngừng và gặt hái nhiều thành công trên con đường học tập và rèn luyện.
Đừng quên tham khảo bộ sách Làm chủ kiến thức Ngữ Văn 9 luyện thi vào 10 của TKbooks để thêm yêu môn Ngữ Văn cũng như đạt điểm cao hơn trong các bài thi, bài kiểm tra các em nhé!
Link đọc thử Phần 1: https://drive.google.com/file/d/1z6Dg5pus-NfXGc3lIow9lmj__GqoIlHq/view
Link đọc thử Phần 2: https://drive.google.com/file/d/1PKMXshjKHhJER-EIKngOhGX8TTLGfawb/view
TKbooks tự hào là nhà xuất bản sách tham khảo cho học sinh lớp 9 hàng đầu tại Việt Nam!