Soạn văn 9 nghĩa tường minh và hàm ý kèm ví dụ cụ thể
Soạn văn 9 nghĩa tường minh và hàm ý là phần bài tập các em học sinh lớp 9 sẽ phải làm và chuẩn bị trước ở nhà để hiểu về sự khác biệt giữa nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý.
Việc này đặc biệt quan trọng trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, nơi học sinh bắt đầu tiếp xúc và làm việc với các văn bản phức tạp hơn, đòi hỏi sự hiểu biết và tư duy phản biện cao.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá sâu hơn về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý, cũng như tầm quan trọng của việc phân biệt và ứng dụng chúng trong soạn văn và phân tích văn bản.
I. Nghĩa tường minh
1. Nghĩa tường minh là gì?
– Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
– Nghĩa tường minh thì ý nghĩa của câu hiển hiện ngay trên câu văn, người nghe có thể hiểu ngay mà không cần phải suy diễn hay phán đoán.
2. Ví dụ:
Bữa sau, đang nấu cơm thì mẹ nó chạy đi mua thức ăn. Mẹ nó dặn, ở nhà có gì cần thì gọi ba giúp cho. Nó không nói không rằng, cứ lui cui dưới bếp. Nghe nồi cơm sôi, nó giở nắp, lấy đũa bếp sơ qua – nồi cơm hơi to, nhằm không thể nhắc xuống để chắt nước được, đến lúc đó nó mới nhìn lên anh Sáu. Tôi nghĩ thầm, con bé đang bị dồn vào thế bí, chắc nó phải gọi ba thôi. Nó nhìn dáo dác một hồi rồi kêu lên:
– Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái! – Nó cũng lại nói trống.
(Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng)
3. Cách nhận biết nghĩa tường minh trong văn bản
Nhận biết nghĩa tường minh trong văn bản khá đơn giản. Hãy tìm những câu văn hoặc đoạn văn mà tác giả trình bày thông tin một cách rõ ràng, dễ hiểu, không cần phải đoán mò. Khi soạn văn hoặc phân tích văn bản, việc nắm vững nghĩa tường minh giúp học sinh dễ dàng xác định được ý chính của tác giả, từ đó xây dựng được cơ sở vững chắc cho quá trình phân tích và bình luận sâu hơn về văn bản.
II. Hàm ý
1. Hàm ý là gì?
– Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
– Nghĩa hàm ý thì ý nghĩa không nhìn thấy ngay trên câu văn mà đòi hỏi phải suy ngẫm, phán đoán.
- Trong giao tiếp, hàm ý được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau: từ chối, đề nghị, mời mọc,…
- Hai điều kiện sử dụng hàm ý:
+ Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói
+ Người nghe (người đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
2. Ví dụ:
Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:
– Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”.
Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:
– Cơm chín rồi!”
(Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng)
=> Hàm ý: Cơm chín rồi, ông Ba vào ăn cơm.
3. Cách nhận biết nghĩa hàm ý trong văn bản
Để nhận biết nghĩa hàm ý, người đọc cần phải tập trung vào bối cảnh văn bản, cách sử dụng ngôn từ của tác giả và kinh nghiệm sống của bản thân. Một số mẹo có thể giúp là đặt câu hỏi cho bản thân về ý nghĩa ẩn giấu sau những từ ngữ, cụm từ hoặc hình ảnh được sử dụng trong văn bản.
Hi vọng bài soạn văn 9 nghĩa tường minh và hàm ý ở trên sẽ giúp các em hiểu biết và phân biệt được giữa nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý cũng như nắm bắt được thông điệp mà tác giả muốn truyền đạt trong văn bản một cách rõ ràng và chính xác.
Kiến thức về nghĩa tường minh và hàm ý được trình bày rất chi tiết trong cuốn Làm chủ kiến thức Ngữ Văn 9 luyện thi vào 10. Các em hãy mua ngay cuốn sách này để có thêm tài liệu tham khảo môn Ngữ Văn nhé!
Link đọc thử sách: https://drive.google.com/file/d/1PKMXshjKHhJER-EIKngOhGX8TTLGfawb/view
Tkbooks tự hào là nhà xuất bản sách tham khảo THPT hàng đầu tại Việt Nam.